HISTORIA KSIĄŻEK DLA DZIECI

piątek, 1 kwietnia 2022

HISTORIA KSIĄŻEK DLA DZIECI

Zanim powstały pierwsze książki - dzieci słuchały kołysanek, mruczanek, rozbudzanek, wyliczanek, klaskanek zaczerpniętych z folkloru.

Początki literatury pisanej z myślą o młodych czytelnikach sięgają XVIII wieku. Wcześniej taka literatura nie istniała, a młodzież czytała te same książki co dorośli. Rodzice i opiekunowie nadzorowali wybór ich lektur. Nawet baśnie i bajki pisano dla dorosłych.

Jedną z pierwszych powieści, która trafiła w sposób szczególny do gustów młodych czytelników można uznać Don Kichota (wyd. 1605 i 1615)

1605

1786

W epoce racjonalizmu – w okresie „panowania rozumu” pojawiło się żądanie pisania utworów przeznaczonych bezpośrednio dla dziecka. Jednym z przedstawicieli tego okresu uważanym za pioniera literatury dziecięcej był Franciszek Fenelon. Napisał w 1699 roku podróżniczo – przygodową opowieść pt. „Przygody Telemaka” dla swojego wychowanka, następcy tronu – Delfina. Książka ukazała co jest dobre a co złe.

Franciszek Fenelon

1699

1805 I wyd. polskie

Pojawiła się twórczość Jean de La fFontaina i Karola Perrault. Przekazali oni dzieciom bajki literackie oparte na motywach folklorystycznych.

Jean de La Fontaine Bajki - 1868

1840

Charles Perrault

1742

w Polsce - 1928

Dzięki tym autorom, w wieku XVIII zaczęto pisać coraz to nowe książki dla dzieci. Dostrzegano więc potrzebę pisania z myślą o młodych czytelnikach.

Początki literatury dla najmłodszych dzieci datuje się w Polsce na 2. połowę XVIII

W Polsce pionierami literatury dla dzieci była Klementyna z Tańskich Hoffmanowa oraz Stanisław Jachowicz

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa

pierwszy polski utwór dla młodzieży. - Wyd.2 1819 r.

1824

pierwsze czasopismo dla dzieci ukazujące się w Warszawie w latach 1824–1828 dzięki staraniom Klementyny Hoffmanowej.

1828

1825

1820

Stanisław Jachowicz

W 1824 r. Jachowicz wydał swoją pierwszą książkę, dedykowany pamięci matki zbiór 58 wierszowanych bajek i umoralniających opowiastek dla dzieci pod tytułem "Bajki i powieści". Był pierwszym polskim pisarzem, który zauważył, że dzieci mają specjalne wymagania, jeżeli chodzi o literaturę. Pisał:

"Język dziecięcy, toć już rzecz nie nowa,/ Jest to oddzielna, rzewna serca mowa./ U nich świat inny i poezja inna —/ Do ich serduszek podobną być winna".

W bajkach Jachowicz promował pracowitość, uczciwość, skromność, oszczędność. posłuszeństwo. Piętnuje łakomstwo, skąpstwo, niechlujność, lenistwo, zakazuje także znęcania się nad zwierzakami.

Wyd. 2 - 1865

1860 r. - 58 wierszowanych bajek i umoralniających opowiastek

W epoce pozytywizmu wychowawczy charakter nadała literaturze dziecięcej Maria Konopnicka

Maria Konopnicka

1890

1893

1896

1909

Dopiero w XIX wieku pojawiły się książki rzeczywiście odpowiednie dla najmłodszych.

Kryłow Iwan

1948

1951

Bajki dla dzieci” Kryłowa są wierszowanymi utworami, których głównymi bohaterami są często zwierzęta o cechach ludzi. Z bajek płynie nauka, że np. siła rozumu często jest lepsza niż siła mięśni.

Krajem słynącym z baśni stała się Dania, ze względu na autora Hansa Christiana Andersena, który opublikował 156 baśni.

Hans Christian Andersen 1835

Pierwszy polski przekład baśni Andersena zatytułowany

Bajki i opowiadania ukazał się w 1892 r.

Jakub i Wilhelm Grimmowie

Pierwsze wydanie, ukazało się w latach 1812 -1815

Dobro zwycięża nad złem – takie jest przesłanie bajek autorstwa Braci Grimm. Zbiór baśni opracowany przez Braci Grimm znalazł się na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO.