piątek, 8 kwietnia 2022

DANUTA WAWIŁOW


                                                           14.04.1942 -29.05.1999



Autorka literatury dziecięcej, poetka, prozaik, tłumaczka, autorka słuchowisk radiowych. W swoich utworach opisywała dziecięcy świat. Darzyła dzieci szacunkiem i miłością, lubiła z nimi rozmawiać, starała się zrozumieć ich emocje

  • Urodzona w Kozmodemiańsku nad Wołgą w ZSRR; córka Dymitra Wawiłowa, technika budowlanego (zginął pod Stalingradem), i Marii z domu Kalickiej, prawniczki. W 1946 przyjechała z matką do Łodzi - miasta z którego pochodziła jej mama

  • Po przeprowadzce do Warszawy uczęszczała do XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. J. Dąbrowskiego

  • Debiutowała w 1958 na łamach „Świata Młodych” jako tłumaczka z języka rosyjskiego przekładem opowiadania B. Siłajewa pt. Julka

  • W 1959 rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim

  • W 1966 roku poślubiła Olega Usenkę, wówczas studenta tej samej moskiewskiej uczelni, później filologa i lingwistę, wykładowcę UW i literaturoznawcę, współtwórcę wierszy, tłumaczeń i prac redakcyjnych. Razem stworzyli wiele literackich dzieł, m.in. baśnie poetyckie (Baśń o Królewiczu, kalejdoskopach i Babie, Bajkę o stu królach Lulach).

  









  • Pierwsze wiersze dla dzieci opublikowała w tomiku pt. Rupaki w 1977 roku, za który dostała prestiżową włoską nagrodę Premio Europeo! Rupaki zaczęła pisać po urodzeniu córki Natalii i kontynuowała po narodzinach syna Kostka. To do nich zresztą adresowała swoje utwory i oni byli pierwszymi ich czytelnikami.

Wyd.1 -1977




  • Mama  - Natalii (pisarka, poetka i tłumaczka)  i Konstantego (kompozytor, muzyk zespołów Super Girl & Romantic Boys i 19 Wiosen, a także tłumacz i pisarz, który wydał ostatnio Buszujący w barszczu. Kontrkultura w Rosji sto lat po rewolucji)


  • Natalia zainicjowała rupaki, a z czasem stała się też współpracowniczką swojej mamy – razem stworzyły m.in. powieść Wierzbowa 13,

Wyd.1 -1996




  • Pracowała jako nauczycielka języka rosyjskiego w warszawskim Liceum Reja. W połowie lat 70. podjęła współpracę z Polskim Radiem jako autorka i tłumaczka słuchowisk radiowych dla dzieci. Wkrótce wstąpiła do Związku Literatów Polskich i zajęła się wyłącznie pracą literacką.



  • W latach 80. brała udział w telewizyjnym programie Sobótka, gdzie prezentowała twórczość dziecięcą, a w Polskim Radiu audycje poetyckie z udziałem dzieci pt. „Wierszobranie”. Do najważniejszych książek w jej twórczości zalicza się zbiory wierszy dla dzieci: Strasznie ważna rzecz, Moja tajemnica oraz Wiersze dla niegrzecznych dzieci.

Wyd.1   1989                               Wyd.1 1986



Wyd. I - 1987




  • Współpracowała z telewizyjnym programem dla dzieci „Tik Tak”. W 1989 roku została Autorką Roku 1989 „Płomyka”, w którym od tego czasu zamieszczała felietony pt. „Jak pisać wiersze?”. W połowie lat 90. prowadziła w tygodniku „Filipinka” rubrykę pt. „Cześć, poeci i poetki” i kierowała pracami Klubu Ludzi Artystycznie Niewyżytych (KLAN).



Poetą jest każdy. Nawet jeśli nie ma o tym pojęcia.

               Poetą – i to wspaniałym - jest każde dziecko (...)”.

Danuta Wawiłow



  • Jej książki weszły do kanonu literatury dziecięcej, znalazły się w programie nauczania w klasach 1–3 szkoły podstawowej oraz w lekturach szkolnych


  •  Przetłumaczyła na nasz język znane książki 
 

 







Wydała 24 własne książki dla dzieci, które ukazały się w nakładzie ponad 5 mln egzemplarzy.



JAKA BYŁA ...

  • W felietonach (z cyklu „Klub Puchowej Kołdry” oraz „Cześć poeci i poetki”) niekiedy opowiadała o sobie. Na przykład, że umie pracować, ale nie umie odpoczywać.
  • Od najmłodszych lat wiedziała, że chce pisać. Już w wieku 8 lat prowadziła dziennik, a także założyła zeszyt, w którym gromadziła tytuły wszystkich swych przyszłych książek.
  • Tworzyła je zawsze i wszędzie. W autobusach, na spacerze, pośrodku nocy i ... w wannie


Jadąc autobusem, mama zawsze starała się zająć miejsce obok dzieci. "Mogę być pewna, że usłyszę coś ciekawego. Kto wie, może nawet będzie z tego bajka czy wiersz?" -

                  wspomina  jej córka, też pisarka, Natalia Usenko.




Przez wiele lat zmagała się z guzem mózgu, który ostatecznie stał się przyczyną jej śmierci (o swojej chorobie pisała w swych ostatnich felietonach na łamach „Filipinki”).








Została pochowana na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera S-VII-9, rząd 8, grób 10).






Pewnego dnia
wyjdę z domu o świcie,
tak cicho,
że nawet się nie zbudzicie.
I pójdę,
i będę wędrować po świecie,
i nigdy mnie nie znajdziecie.
Źródło: Wędrówka



Od samego dzisiaj rana
czegoś mi się chce...
Nie cukierka, nie banana -
może piasku, może siana
albo nawet – nie wiem sama
muchy tse-tse-tse?
Źródło: Czego mi się chce



Powiedz, jak ty się nazywasz?
Ja się wcale nie nazywam,
ja się wcale nie nazywam,
tylko kwiatki sobie zrywam.
Powiedz, jak ty masz na imię?
Bardzo różnie mam na imię.
Ciapcia w lecie, Klapcia w zimie,
bardzo dziwnie mam na imię.
Źródło :Jak ja się nazywam


Chodźmy bawić się do Oli!
- Niee, jej mama nie pozwoli!
Tylko nie mów nic nikomu!
Oni mają świnkę w domu!
- Co ty mówisz? Jaką świnkę?
Czy ma ryjek i szczecinkę?
Czym ją karmią? Cukierkami?
Czemu bawią się z nią sami?
- Popatrz w okno! Tam jest świnka!
- To nie świnka, to dziewczynka!
Siedzi smutna, zapuchnięta,
wielką chustką owinięta.
- Właśnie przyszła od doktora.
Ona jest na świnkę chora!
Źródło: Świnka


Wierszyki i  opowiadania autorki nie tylko bawią, ale także uczą .To taki
jak ją określają jej wielbiciele następny "Tuwim w spódnicy" (tym mianem określono po raz pierwszy  Zuzannę Ginczankę.Tym tytułem określana jest także Wanda Chotomska)





www.ppibl.ibl.waw.pl


środa, 6 kwietnia 2022

KONKURSY.



70 ROCZNICA ŚMIERCI FERENCA MOLNARA


  • węgierski pisarz, dramaturg i dziennikarz
  • urodził się 12 stycznia 1878 roku w Budapeszcie
  • zmarł 1 kwietnia 1952 roku w Nowym Jorku
  • urodził się jako Ferenc Neumann w zamożnej zasymilowanej rodzinie żydowskiej, ojciec był lekarzem, matka miłośniczką literatury i sztuki
  • studiował prawo w Budapeszcie i Genewie gdzie współpracował z gazetami oraz był korespondentem wojennym
  • zbiór jego reportaży wojennych przyniósł mu uznanie i przyczyniło się do powołania go do Węgierskiej Akademii Nauk
  • po studiach zmienił nazwisko na Molnar tzn. młynarz
  • lata powojenne to czas sukcesów i licznych nagród
  • otrzymał francuską Legię Honorową
  • w USA został przyjęty w Białym Domu przesz prezydenta
  • narastający antysemityzm skłonił go do emigracji do Szwajcarii a później do Nowego Jorku
  • jest autorem 42 sztuk teatralnych wystawionych na scenach europejskich i amerykańskich, okrzyknięto go nawet węgierskim Molierem
  • najbardziej znany jest z powieści Chłopcy z Placu Broni, która została przetłumaczona na 43 języki, doczekała się też 7 adaptacji filmowych 

Jak powstała książka Chłopcy z Placu broni.

Książka powstała w 1907 roku, kiedy Molnar żył pełną piersią, bawił się, grał do świtu w karty. Przy tym cierpiał na brak gotówki, wydając mnóstwo w budapeszteńskiej kawiarni New York (do dziś znajduje się tam stolik, przy którym siadywał). Tu właśnie swojego ulubionego ucznia odszukał w 1906 r. profesor literatury z gimnazjum, prosząc o poratowanie redagowanego przez niego szkolnego tygodnika Tanulok Lapja czyli Gazetka uczniowska. Wspólnie wymyślili, że najlepiej byłoby zacząć drukować w odcinkach współczesną powieść dla młodzieży. I dzięki temu Ferenc Molnar zaczął z tygodnia na tydzień pisać „Chłopców z Placu Broni”.

Akurat w trakcie pisania powieści Molnar przegrał w karty kwotę tysiąca koron. Był to honorowy dług z koniecznością natychmiastowej spłaty. Nikt już nie chciał jednak pożyczyć mu takich pieniędzy. Z kłopotów uratował Molnara dyrektor wydawnictwa Franklin, który za tysiąc, koron kupił wszelkie prawa do drukowanej właśnie w odcinkach powieści. Wszystkie honoraria za wydany w 1907 r. bestseller otrzymał wyłącznie wydawca. Również wtedy, gdy Frank Borzage w latach 30. zrealizował w Hollywood pierwszą wersję filmową i otrzymał za nią nagrodę na Festiwalu w Wenecji, a w ślad za tym aż sześć włoskich wydawnictw opublikowało własne przekłady „Chłopców z Placu Broni”.
Dopiero po II wojnie światowej oraz po upadku wydawnictwa Franklin spadkobiercom udało się odzyskać prawa.




Wydanie z 1907 nosiło tytuł Chłopcy z ulicy Pawła (przyległej do Placu Broni)



polskie wydania 











Akcja powieści rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku w Budapeszcie i opisuje walki o plac pomiędzy dwiema grupami chłopców. Grupa broniąca swego prawa do placu to Chłopcy z Placu Broni (w oryginale i innych językach nosi tytuł Chłopcy z ulicy Pawła), natomiast ich przeciwnicy, chcący zająć teren, by grać na nim w palanta, to Czerwone Koszule. Przywódcą pierwszej grupy jest Janosz Boka, zaś jej najmniej poważanym członkiem i zarazem jedynym szeregowcem jest Ernest Nemeczek (główny bohater książki); przywódcą drugiej jest Feri Acz. 




Chłopcy z Placu Broni - uliczne rzeźby w Budapeszcie

niedziela, 3 kwietnia 2022

JOANNA CHMIELEWSKA - KRÓLOWA POLSKICH KRYMINAŁÓW


 02. 04. 1932 - 07.10.2013


Polska pisarka, słynąca z humoru autorka powieści kryminalnych i obyczajowych, a także książek dla dzieci i młodzieży. Określona jest jako

                             KRÓLOWA POLSKIEGO KRYMINAŁU

W Polsce należała do grona osób publicznych najbardziej obleganych przez prasę, radio i telewizję.


Nie wyobrażała sobie życia bez pisania.

  • właściwe nazwisko  Irena Barbara Kuhn. (z domu Becker). Joanna Chmielewska to pseudonim literacki
  • z wykształcenia architekt - brała udział w budowie słynnego warszawskiego Domu Chłopa. Pracowała w Biurze Projektów „Stolica”, w Energoprojekcie.
  • W 1958 r. zaczęła publikować artykuły specjalistyczne na tematy związane z architekturą wnętrz. Rodzice Chmielewskiej pragnęli, żeby ich córka -jedynaczka została lekarzem 
  •  Pierwszy mąż był jeszcze jej miłością ze studiów, jednak się  z nim rozwiodła. Będąc na bardzo ciężkich studiach architektonicznych urodziła dwójkę dzieci ( synowie) i ukończyła uczelnię z bardzo dobrym wynikiem
  • W 1951 roku zadebiutowała jako pisarka na łamach "Kultura i Życie". W 1964 roku wydała swoją pierwszą powieść sensacyjną "Klin". 

  •  Spektakularny sukces w/w książki przekonał ją do tego, aby zająć się wyłącznie twórczością literacką. Od roku 1970 pochłaniała ją już wyłącznie twórczość literacka.

  • Narratorką w jej powieściach bywa najczęściej bohaterka o imieniu Joanna, będąca architektem i pisarką, co sprawia, że może uchodzić za alter-ego autorki. 
  • Bohaterami powieści byli jej przyjaciele, mężczyźni, z którymi była związana, koledzy z pracy. W siedmiu tomach swojej "Autobiografii" Chmielewska z detalami opisała swoje szkolne miłości, koleje swego małżeństwa zakończonego rozwodem, teściów, choroby, wyjazdy na wakacje, wesela swoich dzieci, dzieci swoich przyjaciół.Dużą rolę w jej twórczości odgrywa jej przyjaciółka z młodości – Janka. Stała się ona główną bohaterką kilku powieści.
  • O słownictwie w książkach Chmielewskiej powstała nawet praca magisterska. Niektóre z jej językowych wynalazków przeszły do potocznego języka jak wyrażenie "pędzić kurcgalopkiem", czy fraza "Mikołajowi w zęby się nie zagląda". “Wylizany blondyn”, “ciumać po brzuszku”, “wyglądałam jak nieboszczyk po kilku ekshumacjach”
  •  była jedną z najlepiej zarabiających polskich pisarek kryminalnych, a jej książki uratowały nawet od bankructwa dwa wydawnictwa i jedną księgarnię.
  • W Polsce powstał klub fanów jej twórczości – „ Towarzystwo Wszystko Chmielewskie”.
  • Nagrody – Asy Empiku, Nagroda Wielkiego Kalibru, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Obywatelstwo Honorowe Krynicy Morskiej, wyróżnienia za scenariusze słuchowisk radiowych.
  • Współautorka scenariuszy filmowych „Lekarstwa na miłość” na podstawie własnej powieści „Klin” i Skradzionej kolekcji” według książki „Upiorny legat” – w reżyserii Jana Batorego.
  •  Fragmenty jej literatury dla dzieci ukazywały się w podręcznikach szkolnych Wydawnictwa Szkolnego i Pedagogicznego, obecnie w wydawnictwie Grupa Edukacyjna S.A.
  • Pisarka publikowała także  felietony w miesięczniku „Bluszcz”.
  • Telewizja Kraków wyprodukowała godzinny film dokumentalny pt: „Joanna Chmielewska czyli moje wykopane studnie”.
  • Mieszkała w Wilanowie,  w domu własnego projektu
  • Joanna Chmielewska była honorową obywatelką Krynicy Morskiej. W 2016 roku powstał Szlak  Literatury Joanny Chmielewskiej. 
  • Piaski ( - to ulubione miejsce wypoczynku
  • Miała czeskie korzenie

      JAKA BYŁA  ...
  • często  podróżowała po świecie choć nie przepadała za lataniem samolotem ze względu na obowiązujący w nich zakaz palenia
  • kochała konie  ( grała na wyścigach) i hazard ( zwłaszcza jednorękiego bandytę i ruletkę ,a także brydża)

  • miłośniczka bursztynu - posiadała dużą wiedzę  na ich temat
  • nałogowa palaczka papierosów
  •  nie czytała prasy, stroniła od internetu, prawie nie oglądała telewizji
  • przez całe życie dbała o linię.
  •  w swojej kolekcji ma wszystkie książki Christie i lubiła też Harlana Cobena. Największy sentyment Joanna Chmielewska miała do polskich kryminałów wydawanych w czasach PRL-u.

Lubię kryminały inteligentne, z intrygą, gdzie jest zagadka do rozwiązania i gdzie tę zagadkę czytelnik może rozwiązywać razem z bohaterem"
  • Uwielbiała czytać - powieści historyczne, biografie i oczywiście kryminały. Miała sporą wiedzę na temat historii Francji.
  • Krnąbrna, szorstka i niebywale dowcipna. Autoironiczna

"Albo mnie kochasz, albo nienawidzisz. Ci, którzy mnie nienawidzą, to ludzie bez poczucia humoru lub których poczucie humoru jest niezwykle rzadkie. I to jest ich prawo. Dla mnie poczucie humoru jest kluczowe – dla nas to cecha rodzinna". (Joanna Chmielewska)

Wydała pięciotomową Autobiografię (1994), w której nie tylko ujawnia wiele szczegółów z życia prywatnego, ale także poglądy o charakterze politycznym, a także przemyślenia na temat własnej kariery literackiej.

   


 




Najśmieszniejsza książka i najwięcej wydawana

I wyd. -1973

II CZĘŚĆ  - I WYD. 1990


  • Autorka z własnych powieści najbardziej lubiła "Wszystko czerwone" i "Skarby".

I WYD. -1974

  
I WYD. -1988
Powieść dla młodzieży - 3 tom cyklu Janeczka i Pawełek


 Dla młodzieży:

♦ Zwyczajne życie
♦️ Większy kawałek świata
♦️ Nawiedzony dom
♦️ Wielkie zasługi
 ♦️ Duch (wydany później, jako Ślepe szczęście)
♦️ Skarby
♦️ Ślepe szczęście
♦️ 2/3 sukcesu

 ♦️ Wszelki wypadek


Dla dzieci


♦️ Pafnucy
♦️ Las Pafnucego



Poradniki dla dorosłych


♦️
 Jak wytrzymać z mężczyzną
♦️ Jak wytrzymać ze współczesną kobietą
♦️ Jak wytrzymać ze sobą nawzajem
♦️
 Przeciwko babom!
♦️ Traktat o odchudzaniu


  • Ostatnie powieści Chmielewskiej to "Porwanie" (2009), "Byczki w pomidorach" (2010) i "Gwałt" (2011)


  


Ostatni wywiad:

"Czy jest pani kobietą spełnioną?" pisarka odpowiedziała ze zdecydowaniem:

-O tak! Nie narzekam. To, co najbardziej chciałam, uzyskałam” „- ciekawe życie.

www.fakt.pl/kobieta/plotki/joanna-chmielewska-ostatnie-slowa-krolowej-kryminalu/rm3mehg



Joanna Chmielewska zmarła 7 października w 2013 roku w Warszawie. Jej grób na Starych Powązkach



CYTATY



Człowiek powinien się uczyć na cudzych błędach, bo sam wszystkich popełnić nie zdoła.


Kosztowna ma prawo być biżuteria, odzież, kaprysy, ale, na litość boską, przecież nie chłop!

Zauważyłam (...), że przez pełne 3 godziny można trzymać jedną rękę w tej samej pozycji, w ogóle jej nie zmieniając i zupełnie się tego nie odczuwa, pod warunkiem wszakże, że ta ręka spoczywa na kierownicy samochodu.

Aby ugotować cokolwiek, należy wejść do kuchni. Dobrze jest przy takiej okazji mieć pod ręką telefon, a w pamięci numer pogotowia."

Zmartwiony człowiek powinien się posilić, żeby mieć siłę się martwić.“

Źródło: https://quotepark.com/pl/autorzy/joanna-chmielewska/?





        KSIĄŻKI JOANNY CHMIELEWSKIEJ ZAWSZE POPRAWIĄ NAM HUMOR




źródło:
www.kobieta.onet.pl
www.culture.pl
www.fakty.pl
https://quotepark.com/pl/autorzy/joanna-chmielewska/?