sobota, 16 grudnia 2023

WOKÓŁ ŚWIĄT - CHOINKA

  Jako drzewko bożonarodzeniowe pojawiła się w XVI wieku. Zwyczaj ubierania choinki przywędrował do Polski z Niemiec. A skąd wziął się w Niemczech? Z Francji (a dokładnie z Alzacji, północno-wschodniej części Francji). Alzacki zwyczaj ubierania choinki bardzo spodobał się Marcinowi Lutrowi.

W Polsce choinka pojawiła się dość późno, bo dopiero na przełomie XIX i XX wieku. Tradycję bożonarodzeniowego drzewka „zawdzięczamy” kolonistom niemieckim, którzy pojawili się u nas w podczas zaborów

Naszym przodkom podczas wieczerzy wigilijnej towarzyszyły gałązki jodły lub tylko jej czubki.

Podłaźniczka to słowiańska przodkini współczesnej choinki. Podłaźniczkę (zwaną też jutką, jeglijką lub sadem) wieszano na zewnątrz – nad drzwiami wejściowymi oraz wewnątrz – wysoko, u sufitu lub nad oknem. Jako że miała chronić od zła – gospodarze pamiętali, by nie zabrakło jej u wejścia do obory.



 W wigilijny wieczór dzieci wieszały na gałązkach – ciastka, owoce, jabłka, kolorowe opłatki i słomiany łańcuch. Wyschniętej ozdoby nie wyrzucano, a jej pokruszone gałązki dodawano zwierzętom do karmy lub zakopywano w polu, wierząc, że zagwarantuje to urodzaj.


W ludowych wierzeniach jemioła postrzegana była jako święta roślina, która miała zapewnić domownikom szczęście i dobrobyt


Istniał również zwyczaj ustawiania w domu diducha. Był to snop słomy wykonany z ostatniego ściętego zboża, ozdabiany kolorowymi, suszonymi liśćmi, barwnymi kamykami, kawałkami metalu i owocami. Z nadejściem wiosny rozpoczynano siewy od nasion z tego właśnie snopka


 Na stole i na podłodze rozścielano siano. Każdy bowiem dom ma przypominać stajnię betlejemską, bo Jezus przyszedł na świat w ubogiej stajence, a Jego pierwszym posłaniem było siano



Z czasem zwyczaj ubierania choinki dotarł też na wieś i został szybko spopularyzowany. Wycinanie młodych świerków bez pozwolenia było surowo zakazane, ale tzw. rytualna kradzież miała przynieść szczęście w nadchodzącym nowym roku.
Dawniej choinkę w Polsce dekorowały głównie dziewczynki. Zajmowały się tym w wigilijny wieczór. Najpopularniejszymi ozdobami umieszczanymi na gałązkach drzewka były pierniczki, czekoladki, jabłka, suszone owoce, orzechy oraz łańcuchy wykonane ze słomy czy papieru.


SYMBLIKA OZDÓB:

słodycze — radość z narodzin Bożej Dzieciny. Pierniczki wieszamy, by zapewnić miłość, dobrobyt i przychylność sił nadprzyrodzonych oraz długie i zdrowe życie domowników.

łańcuch — scala rodzinę, pomagając utrzymać jedność i nierozerwalność więzów domowników i krewnych.

dzwoneczki — wierzono, że rodzina będzie dostawać dużo pomyślnych i radosnych wieści, a według tradycji chrześcijańskiej zwiastowały radość z pokonanego zła.

anioł — opiekun domu i ludzi, ma chronić dom i jego mieszkańców przed złymi mocami.

jabłka — zapewnienie domownikom zdrowia i urody.

światełka i lampki — chronią przed złem, ciemnością i odwracają ludzką nieżyczliwość.

gwiazda — umieszczana na czubku choinki na pamiątkę gwiazdy, która wskazywała drogę. Pomagać w powrotach do domu z dalekich stron tym, którzy z nich wyjechali

orzechy włoskie — zapewniają dobrobyt, siłę oraz mądrość.



NIETYPOWE, ORYGINALNE, INNE...



  

 

 

czwartek, 14 grudnia 2023

ŚWIĄTECZNE KRYMINAŁY.

Proponujemy Wam historie kryminalne na Święta.

Książki dostępne w naszej filii bibliotecznej.

 


                      








Książki dostępne w innych filiach:





Dostępne w księgarniach:

środa, 13 grudnia 2023

WOKÓŁ ŚWIĄT - HISTORIA BOMBEK

Tradycja przystrajania bożonarodzeniowego drzewka jest pogańska – dopiero później przejął ją kościół katolicki. Tradycja ozdabiania choinek narodziła się w Niemczech w okolicy XVI wieku, gdzie wówczas dominował protestantyzm. Właśnie w Niemczech wstawiano pierwsze iglaste drzewka do domów, a następnie dekorowano

Na początku na świątecznym drzewku wieszano jabłka, orzechy, pierniczki oraz ozdoby wykonane z papieru, kolorowe wydmuszki i słomki

orzechy - symbol dobrobytu
jabłka - miały dać zdrowie
łańcuch papierowy - był symbolem rodzinnych więzi




Pomysł szklanych bombek zrodził się z biedy.Co zrobić, gdy nie ma się pieniędzy na ciastka, jabłka i orzechy? - Wymyślić coś w zamian.

Na taki pomysł wpadł Hans Greiner w 1840 roku -pracownik huty szkła w miejscowości Lauscha w Niemczech. Szklane kule, puste w środku zawisły na jego choince. Greiner uznał, że ozdoby wyszły mu naprawdę ciekawie, wobec czego zaczął ich robić coraz więcej. Właśnie tak rozpoczęła się masowa produkcja bombek. Ludzie się w nich zakochali! Swoim innowacyjnym pomysłem Hans Greiner uratował hutę przed bankructwem, gdyż ta z czasem zaczęła zarabiać olbrzymie pieniądze ze sprzedaży bombek.  W przeciągu kolejnych stu lat od dnia, gdy Greiner wydmuchał pierwszą bombkę, na świecie otworzyło się mnóstwo zakładów rzemieślniczych, w których wytwarzano podobne ozdoby choinkowe.


POLSKA

W  1948 roku Jan Fogiel założył w Warszawie pierwszą fabrykę bombek. Po nim  interes przejął syn Jerzy a potem wnuk Paweł.
Bogatą historię ma fabryka w Miliczu ( Dolny Śląsk),  która działała  nieprzerwanie  od 1958 roku do 2008 i każdego roku produkowała ok. milion bombek.
Dzisiaj w jej budynkach znajduje się muzeum - czynne przez cały rok.




ZAMIAST...

Najcenniejsze bombki to te, które pamiętają nasze dzieciństwo, albo jeszcze starsze. Jeśli jednak  się podniszczyły dajcie im drugie życie.


  • sprey albo lakier do paznokci  - i gotowe
  • włóczka, wstążki papier pakowy, wzorzysta tkanina i klej na gorąco
  • brokat i cekiny i klej











kolorowe baloniki i bombki z fakturą


a może bombki eco?





bombka z żołędzi

bombka korkowa







 

ZAPRASZAMY