„Jeśli masz zmartwienie – napij się kawy, jeśli się cieszysz – napij się kawy, jeśli jesteś zmęczony – napij się kawy.”
Martyna Wojciechowska, Etiopia. Ale czat!
- Pierwszymi ludźmi, którzy poznali smak kawy byli Oromowie - koczownicze plemię zamieszkujące region południowo- zachodni region Etiopii 3000 lat temu. Zbierali małe, czerwone jagody, otaczali je w tłuszczu zwierzęcym i jedli. Był to dla nich zastrzyk energii podczas podróży.
- Arabia - to druga ojczyzna kawy. Tam prażono ziarna kawy i wypracowano odpowiednią metodę parzenia dzięki czemu kawa ma odpowiedni kolor, smak i aromat. Arabowie uprawiali kawę już w XIV wieku
- Do Europy z Konstantynopola do Marsylii przybyła kawa w XVII wieku. Pierwszą kawiarnię otworzono w Wenecji w 1624 roku. W Marsylii w 1644 a w Paryżu w1671 roku.
- Zwycięstwo pod Wiedniem w 1683 spopularyzowało picie kawy. --Polak Franciszek Jerzy Kulczyński dzięki zdobytym ogromnym zapasom kawy Kara Mustafy otwiera kawiarnię w Wiedniu o nazwie „Hof zur Blauen Flasche” - “Pod błękitną butelką”
- Moda na picie kawy do Polski przyszła z saskimi królami. W 1763 w Warszawie działały 2 kawiarnie
- Dzisiaj największym producentem kawy jest Brazylia. Uprawia się ją także w Wenezueli, Kolumbii, krajach Ameryki Środkowej a także na Cejlonie, na Jawie, na Sumatrze lub w afrykańskim Kongu, Ghanie
NAJDROŻSZA KAWA
- Kopi luwak - to najdroższy gatunek kawy na świecie wytwarzany z ziaren kawy, które wydobywane są z odchodów zwierzęcia z rodziny łaszowatych łaskuna muzanga (nazywanego popularnie cywetą, a lokalnie luwak.)Ten gatunek zbierany jest przez ludność z wysp indonezyjskich (Sumatra,Jawa, Celebes) i w mniejszym stopniu z Filipin i Wietnamu. W Polsce za kilogram płaci się 4 tys. zł. Filiżanka z ekspresu -59 zł
- Arabica Panama Geisha - obiekt marzeń miłośników kawy. Koneserzy nazywają ją „Bogiem w filiżance". Uprawiana jest na panamskiej plantacji Hacienda La Esmeralda - najczęściej nagradzana kawa świata (cena: ok 700 zł/kg). Drzewa kawowe, z których zbierane są owoce Esmeraldy, rosną na wysokości 1400 m. n.p.m i należą do rzadkiego gatunku. Napar z ich ziaren słynie ze słodkiego smaku i pomarańczowego aromatu. Niewielkie ilości produkowanej tu kawy sprzedawane są raz w roku, na aukcji organizowanej przez samego plantatora.
- Jamaica Blue Mountain - jest praktycznie jedyną kawą na świecie, pakowaną w drewniane beczki, zamiast worków.Nazywana jest "Szampanem wśród kaw"Pozbawiona gorczycy, o silnym aromacie z owocowymi, górskimi i ziołowymi nutami. Rodzaj ziarna 100% Arabica. W Polsce ok. 800 zł za kg.
- Najpopularniejszymi odmianami kawy są Arabica i Robusta. Pierwsza z nich ma delikatniejszy smak, jest bardzo aromatyczna i można wczuć w niej posmak czekoladowy lub korzenny. Robusta jest kawą bardziej gorzką i zdecydowanie bardziej pobudzającą (zawiera około 50% więcej kofeiny niż Arabica).Drzewko Arabiki dorasta do około 5 metrów, a Robusty do 10 metrów wysokości. Mniej rozpowszechniony gatunek to Liberika ( rośnie w Gwinei i Liberii - Afryka Zach.) - używa się jej głównie do wypełniania mieszanek, aby obniżyć koszty produkcji gotowej kawy. Jest też częstym składnikiem kaw rozpuszczalnych. Bardziej gorzka niż Arabika, mniej niż Robusta mało aromatyczna, lekko orzechowa. Excelsa - kawa odkryta w roku 1903 w Afryce Równikowej. Z czasem została uznana przez botaników za odmianę kawy liberyjskiej.
- Rocznie spożycie kawy w Europie wynosi 160 litrów na osobę, co daje cztery filiżanki kawy dziennie. Najwięcej kawy w Europie wypijają Finowie, ok. 12,7 kg na jednego mieszkańca, podczas gdy Polacy około 3,4 kg.
LATTE ART CZYLI RYSOWANIE PO KAWIE
KULTURA PICIA KAWY
- BRAZYLIA - Mieszkańcy tego kraju najczęściej serwują sobie oraz bliskim „cafezinho” – jest to tradycyjne mocne espresso podawane z dużą ilością cukru.Ziarna kawy gotuje się w wodzie z cukrem i później przelewa przez bawełniane sitko.Co ciekawe, taki napój podaje się tam nawet małym dzieciom.Napój można kupić nie tylko w kawiarniach, ale także na ulicach, gdzie jest rozlewany przez ulicznych sprzedawców prosto z termosów.
- MEKSYK - W tym kraju kawę serwuje się zawsze w glinianej filiżance, napar zostaje wzbogacany o smak cukru, kardamonu oraz cynamonu
- MAROKO - Do kawy po turecku, w celu uzyskania lepszego smaku, dodają sól oraz pieprz.
- HISZPANIA - Kawa traktowana jest tutaj jako dodatek do wszystkiego, Hiszpanie piją ją o każdej porze dnia, nawet tuż przed snem twierdząc, że ma ona właściwości relaksująco-usypiające;
- TURCJA - Kawę powinna być parzona w mosiężnym lub miedzianym tygielku (tzw. cezve) z długą rączka. Do tygielka wsypuje się kawę (jedną kopiastą łyżeczkę na filiżankę) i zalewa zimną wodą. Następnie dodaje się cukier i stawia tygielek na wolnym ogniu.
- FRANCJA - Każdy mieszkaniec Francji rozpoczyna swój dzień od kawy i chrupkiej bagietki. Francuzi przepadają za kawą z gorącym mlekiem czyli cafe au lait, którą podają w dużym kubku albo nawet w misce.
- WŁOCHY - Włosi przepadają za mlecznymi kawami, ale piją je wyłącznie w godzinach porannych, czyli do 11. Później serwują sobie wyłącznie espresso, które to wypijają w pośpiechu, zazwyczaj stojąc przy barze, a nie siadając przy stoliku. W Turynie można spróbować bicerin, czyli espresso z dodatkiem śmietanki i czekolady, a w Piemoncie maroccicho, które jest wzbogacone mleczną pianką i posypką z czekolady.
- STANY ZJEDNOCZONE- Europejski rozmiar „duży” w przypadku kawy przelewowej, w USA jest określany zazwyczaj jako mały, bądź średni. Często podaje się też w Stanach kawy bardzo kaloryczne, czyli takie z bitą śmietaną, karmelem, czy też syropem czekoladowym. Ąmerykanie piją kawę w biegu do pracy i nie zwracają uwagi na jakość , dla nich to zwykły napój energetyczny
- WIETNAM - Wietnam to kraina kawą płynąca. Ale nie taką kawą jaką znamy z naszego podwórka. Kawa w Wietnamie ma charakterystyczny, nieco czekoladowy posmak. Jest gęsta, oleista i – przede wszystkim – zwykle nie pije się jej ze świeżym mlekiem Nie ma krów..Najbardziej popularnym jest ca phe sua (lub ca phe sua da), czyli kawa z mlekiem skondensowanym i lodem. Istnieją też regionalne wersje jak ca phe moui, czyli kawa z solą z Hue. Ca phe trung, czyli kawa z jajkiem z Hanoi, czy ca phe cot dua – kawa z mlekiem kokosowym. Wietnamczycy używają do tego specjalnych filtrów do kawy (phin, czyli dosłownie „filtr”). Ustawia się je na szklance, wsypuje do środka zmieloną kawę, a następnie zalewa gorącą wodą, która powoli skapuje do szklanki. Podobno to właśnie ten sposób parzenia sprawia, że kawa jest taka gęsta, a jej smak zapada w pamięci na długo.
- PORTUGALIA - Mawia się, że do 12 można wszystko, co oznacza tyle, że rano można sobie pozwolić na kawę z mlekiem (meia de leite) czy mleko z kawą (galão). Po południu obowiązuje bica, czyli espresso
- BOŚNIA - gość doskonale wie, kiedy powinien zakończyć wizytę. Nie tyle jest bowiem ważny czas, a ilość wypitych filiżanek. Pierwsza to kawa powitalna, często nazywana – dočekuša. Kolejna – razgovoruša ma pomóc w dobrym przebiegu rozmowy. Trzecia – ma być wyraźnym sygnałem, przy którym mądry gość mówi, że powoli będzie się zbierał. Na koniec dostaje więc siketnuše – kawę odchodną, po której zdecydowanie i bez przeciągania należy się pożegnać.
- GRECJA - Grecy robią kawę po swojemu. Mieszankę wody z kawą trzeba doprowadzić do wrzenia. Zdjąć z ognia i doprowadzić do wrzenia jeszcze dwa razy. Następnie całość przelewa się do niewielkiej filiżanki. Tutaj bardzo ważna uwaga! Przed napiciem się takiej kawy, trzeba poczekać kilka minut aż opadną fusy, inaczej bardzo przeszkadzają w jej piciu. To najbardziej tradycyjna wersja kawy, jaką pije się w tym kraju .Grecy .są mistrzami świata w robieniu kaw na zimno. Pija się je i latem i zimą. Najlepszą i najbardziej popularną kawą na zimno jest freddo espresso. Jak robi się tę kawę? Najpierw należy zrobić porcję mocnego espresso. Następnie w shakerze zmiksować kawę z kilkoma kostkami lodu i ewentualnie z cukrem. Do tego można również mocno ubić pół szklanki zimnego mleka i na wierzch kawy dodać mleczną pianę. - jest to freddo cappuccino.
- AUSTRIA - króluje kawa po wiedeńsku. To połączenie czekolady, bitej śmietany, mleka, posypki z kakao lub cynamonu, cukru i oczywiście mocnej kawy. Zwykle ten wiedeński „napój” podawana jest ze szklanką wody oraz deserem w postaci sernika wiedeńskiego lub tortu sachera.
- IRLANDIA - Irlandczycy wymyślili kawę z alkoholem w latach 40., aby rozgrzewać amerykańskich żołnierzy. Prawdziwą Irish coffee przygotowuje się z whiskey, czarnej kawy, cukru trzcinowego oraz delikatnie ubitej śmietany. Jeżeli zamienimy alkohol na koniak, otrzymamy french coffee, a gdy whisky zastąpimy wódką, to napijemy się kawy po rosyjsku.
- CHILE - Chilijczycy piją Cola De Mono – słodką kawę z niewyobrażalną wręcz ilością nietypowych dodatków. Napoju tego nie znajdziemy w restauracjach, barach ani kawiarniach – jest to kawa niejako ceremonialna, spożywana wyłącznie w towarzystwie przyjaciół aguardiente – owocowa wódka.
Źródło:
Historia smaku - B. Bruce
Iskier przewodnik sztuki kulinarnej - M.Lemnis. H.Vitry
Czy wiesz co jesz - I. Gumowska
www.wzielonejkuchni.com
www.fxmag.pl
www.kawa-z-mlekiem.pl
https://fajnepodroze.pl/kawa-ciekawostki-informacje-fakty/
https://archiwum.radiozet.pl/Rozrywka/Podroze/...
https://lubelski.pl/podroz-sladami-malej-czarnej-kultura-picia-kawy-na-swiecie
