15.01.1869 -28.11.1907
Artysta malarz, poeta, dramaturg, twórca witraży i polichromii ściennych, rysownik, grafik, dekorator, architekt, scenograf, człowiek teatru, projektant wnętrz i mebli. Jeden z najwspanialszych artystów epoki polskiego modernizmu. Nazywany czwartym polskim wieszczem.
- Był synem rzeźbiarza, Franciszka Michała Wyspiańskiego i Marii z Rogowskich. Miał o dwa lata młodszego brata, Tadeusza.
www.niezlasztuka.net
w wieku 8 lat
www.niezlasztuka.net
www.niezlasztuka.net
w czasie studiów
www.niezlasztuka.net
- Po śmierci matki i młodszego 4 letniego brata zostaje oddany pod opiekę bezdzietnego wujostwa Joanny i Kazimierza Stankiewiczów. Miał wtedy 7 lat
- Wujostwo prowadzili dom otwarty. W ich domu gościli Józef Szujski, Władysław Łuszczkiewicz, Karol Estreicher, Jan Matejko
- W szkole Ćwiczeń w której rozpoczął edukację zaprzyjaźnił się z Junkiem czyli z Józefem Mehofferem - byli nierozłączni
- W gimnazjum do przyjaciół dołączył Lucjan Rydel, Stanisław Estreicher, Henryk Opieński i Jerzy Żuławski.
- Korzystał z pomocy wielu korepetytorów - nie był pilnym uczniem. Z przedmiotów lubił tylko rysunki. Wiele czytał. Mimo kilka poprawek - zdał maturę.
- Ucząc się w gimnazjum chodził na zajęcia do Szkoły Sztuk Plastycznych prowadzonej przez Jana Matejkę
- Rozpoczął naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim na kierunku filozofii. Dalej także kontynuował naukę w Szkole Plastycznej.
- Jako student razem z kolegami pracował przy renowacji Kościoła Mariackiego.
- Wśród najwybitniejszych prac artysty wymienić należy witraże znajdujące się w Kościele oo. Franciszkanów
- Wiele podróżował. Był w Wiedniu, Niemczech, Czechach, we Włoszech i 3 razy w Paryżu.
- Był uczulony na biel cynkową - nigdy nie malował farbami olejnymi.
- Portrety malował szybko Mówił:
„portret można malować kwadrans, pół godziny, godzinę, ale nie można go malować dłużej, bo to już będzie nie portret, lecz obraz na temat danej osoby, historia osoby. Człowiek nie jest ten sam we wtorek, jakim był w poniedziałek, zmieni się bezpowrotnie, zmieniają go przeżycia i przemyślenia, portret to odbicie chwili..."
- Zdarzało się, że artysta odrzucał ofertę namalowania portretu, bo nie odpowiadał mu wygląd modela, o czym mówił otwarcie
- Już od szkolnych lat fascynował się teatrem. Na rok 1898 przypada debiut literacki Wyspiańskiego (dramat Legenda), po raz pierwszy została także wystawiona sztuka teatralna artysty. Była nią Warszawianka Artysta sam projektował kostiumy, komponował afisze, drobiazgowo obmyślał i rozrysowywał całą scenografię. Jeszcze wcześniej ukazywała się szczegółowo zaprojektowana przez Wyspiańskiego autorska książka, będąca w tamtych czasach bezprecedensowym wydarzeniem (artysta zaprojektował nawet własną czcionkę).- /www.niezlasztuka.net/
- Popularność przyniosły mu jeszcze za jego życia dzieła, takie jak: Wesele, Wyzwolenie i Bolesław Śmiały. Po ukazaniu Wesela Lucjan Rydel obraził się na Wyspiańskiego - nie podobał mu się sposób przedstawienie panny młodej.
- 17.11.1901 Wyspiański bierze ślub z chłopką Teodorą Teofilą Pytko. Ma już z nią dwoje dzieci (Helenkę i Mieczysława oraz syna Teodory, którego zaadoptował. Jego ciotka i środowisko w którym się obracał nigdy jej nie zaakceptowali. Wyspiański jednak kochał ją i bronił i wymagał szacunku
- Został powołany w 1902 roku na katedrę w krakowskiej Akademii mówi do uczniów:
Stanisław Wyspiański i Teodora Wyspiańska.
- Zajmował się także projektowaniem mebli. Zaaranżował m.in. wystrój mieszkania Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Zastrzegł sobie, że nie wolno nic zmieniać. Zaprojektował meble w taki sposób, by były… niewygodne. Tłumaczył, że to zamierzone, „by goście się nie zasiedzielią
- Najbardziej znaną wnętrzarską realizacja Wyspiańskiego był gmach Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie
Kiedyś zwrócono twórcy uwagę, że krzesła projektowane do Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie nie są zbyt komfortowe. Wyspiański słynący z ciętego języka uciął wszystko słowami:
„Bo też nie powinny być wygodne. Kiedy krzesła są wygodne, wówczas na posiedzeniach śpią”.
- W latach 1903-1904 wykonano według projektu Stanisława Wyspiańskiego nowy strój dla lajkonika[. W 1903 Wyspiański zaprojektował nakrycie głowy, a w 1904 resztę stroju i uzbrojenie. W tej kreacji występował on aż do roku 2015
www.czytanieobrazów.pl
autoportret na m-c przed śmiercią
- Stanisław Wyspiański zmarł 28 listopada 1907 r. Miał tylko 38 lat. Przyczyną śmierci była kiła, która zaraził się będąc w Paryżu. Uroczysty pogrzeb, który był także wielką patriotyczną manifestacją, odbył się 2 grudnia. Miejscem ostatniego spoczynku artysty została Skałka.
- zagorzały przeciwnik alkoholu
- samotnik
- przepadał za dziećmi, rysował je i malował, gdzie tylko mógł
- kochający, czuły ojciec
- nie dla wszystkich miły
- łatwo się obrażał
- zazdrośnik o żonę
