Polski astronom. matematyk, inżynier, lekarz, prawnik, kanonik i ekonomista.
Senat RP przyjął (jednogłośnie!) uchwałę ustanawiającą 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika. Datę powiązano z pięćset pięćdziesiątą rocznicą urodzin i czterysta osiemdziesiątą rocznicą śmierci Mikołaja Kopernika.
.jpg)
Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie go wydało plemię.
(dwuwiersz Jana Nepomucena Kamińskiego wyryty a ścianie rodzinnego domu Kopernika w Toruniu)
„Nic piękniejszego nad niebo, które przecież ogarnia wszystko, co piękne.”
- Był najmłodszym synem kupca Mikołaja i Barbary Watzenrode. Miał dwie młodsze siostry: Barbarę i Katarzynę, oraz starszego brata Andrzeja Po śmierci ojca, gdy Kopernik miał 10 lat, jego opiekunem prawnym został wuj, Łukasz Watzenrode ( brat matki), który zapewnił mu wykształcenie opłacając naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie studiował matematykę, fizykę, astronomię i filozofię.
- Studiował później prawo i medycynę w Bolonii i Padwie.
- Po studiach wrócił do Torunia i od 1503 roku pracował jako sekretarz swojego wuja, był również kanonikiem, ale nie przyjął nigdy święceń kapłańskich. Pracował też dla rządu, jako ekonom.
- Cztery lata później został skierowany do Lidzbarka, gdzie towarzyszył swemu wujowi, biskupowi warmińskiemu Łukaszowi Watzenrodemu. Mikołaj brał udział w różnych misjach dyplomatycznych, m.in. do Prus Królewskich. Był też obecny na koronacji Zygmunta Starego na Wawelu w styczniu 1507 roku. W czasie pobytu w Lidzbarku Kopernik sporządził mapy Prus i Warmii oraz zajął się tłumaczeniem z greki Listów Teofilakta Symokatty.
- Do Fromborka przeprowadził się pomiędzy 1510 a 1512 rokiem. W 1514 roku wykupił za 175 grzywien srebra północnozachodnią wieżę w obrębie murów zamku Frombork. Miasto opuszczał tylko dwukrotnie, w latach 1516-1519 i 1520 - 1521.
- Najsłynniejszym dziełem Kopernika jest "De revolutionibus orbium coelestium" ("O obrotach sfer niebieskich"), które zostało opublikowane w 1543 roku.
Pierwsze wydanie „De revolutionibus”, dedykowane papieżowi Pawłowi III, ukazało się w Norymberdze w 1543 r. tuż przed śmiercią autora, w nakładzie ok. 500 egzemplarzy, drugie w Bazylei ponad 20 lat później (1566).
Egzemplarz pierwszego wydania należącego do Mikołaja Kopernika znajdował się w zbiorach Collegium Hosianum w warmińskim Braniewie. Podczas szwedzkiego potopu w 1626 r. dzieło to zostało skradzione i wraz z innymi łupami wywiezione do Szwecji. Obecnie znajduje się w Uppsali.
a:W Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz pierwszego wydania. znajduje się on w Bibliotece Jagiellońskiej.
CIEKAWOSTKI:
- Podpisywał się jako Nicolaus Nicolai de Thuronia, co oznacza: „Mikołaj, syn Mikołaja, z Torunia”
- Jeden z kraterów na Księżycu i na Marsie, oraz planetoidę (1322) Coppernicus.
- W 1965 roku NBP wyprodukował banknot z wizerunkiem Mikołaja Kopernika.
- W 2010 nazwano na jego cześć pierwiastek chemiczny.
- W "Traktacie o pieniądzach" jako pierwszy sformułował tezę o związku między podażą pieniądza a inflacją.
„Chociaż niezliczone są przyczyny upadku królestw, księstw i rzeczypospolitych, to moim zdaniem najgorsze są cztery: niezgoda, śmiertelność, jałowość ziemi i zły pieniądz”.
- Podczas wojny polsko-krzyżackiej brał udział w negocjacjach z mistrzem krzyżackim Albrechtem Hohenzollernem.
- Rokowania prowadzone 4 stycznia 1520 roku nie przyniosły efektów, dwa tygodnie później Krzyżacy zaatakowali i spalili Frombork.
- Od roku 1616 do 1822 dzieło Kopernika było w kościelnym wykazie ksiąg zakazanych, zwanym też wykazem ksiąg zatrutych.
- Mikołaj Kopernik tworzył również poezję.
- Podczas licznych podróży po Warmii, stwierdził ciężką sytuację mieszkańców wsi, którzy żyli w wielkiej nędzy, co skłoniło go do studiów nad cenami chleba.
Około 1530 roku powstał krótki memoriał Panis coquendi ratio (Obrachunek wypieku chleba) z tablicami uczciwych cen chleba, oraz opisem jego wypieku. - Przyczynił się do zmiany kalendarza na gregoriański w 1582.
- Tworzył również poezję. Jego poetyckim debiutem był epigramat, który napisał w Krakowie do pieśni weselnej (epitalamium) dla biskupa warmińskiego Jana Dantyszka na ślub Barbary Zápolyi i Zygmunta I Starego.
JAKIM BYŁ CZŁOWIEKIEM?
- Był introwertykiem, zamkniętym w sobie, żyjącym w swoim świecie naukowcem pochłoniętym nauką, swoją pasją.
- Skrupulatny, dążący do perfekcjonizmu.
- Jeździł konno, lubił dobre trunki ( ale nie spożywał ich nadmiernie)
- Miał trudności w przedstawianiu swoich myśli innym.
- W młodości był brunetem. Miał duży orli nos( jego charakterystyczny kształt nosa był wynikiem złamania, którego doświadczył w dzieciństwie),pociągłą twarz, szczupłej budowy ciała, oczy niebieskie
- Mikołaj Kopernik zmarł we Fromborku 24 maja 1543 roku - przyczyną śmierci był wylew
Prowadzone jesienią 2005 roku badania archeologiczne w katedrze fromborskiej zaowocowały znalezieniem szczątków, które - należą do Mikołaja Kopernika.
rekonstrukcja prawdopodobnego wyglądu Kopernika w wieku 70 lat.
Grób Kopernika w katedrze fromborskiej (znajduje się pod posadzką, oszklenie w posadzce)
„Lecz cokolwiek by było, uznaję otwarcie, że mogę popełnić omyłki, gdyż jestem tylko jednym człowiekiem, posiadającym jeden umysł i nie zapoznającym ani nie doceniającym tego, co inni uznali za korzystniejsze”
