TYDZIEŃ BIBLIOTEK: Z BIBLIOTEKĄ PRZEZ WIEKI

,,Biblioteki przechowują energię, która podsyca wyobraźnię. Otwierają okna na świat, inspirują nas do odkrywania i zdobywania, przyczyniają się też do poprawiania naszej jakości życia. Biblioteki zmieniają życie na lepsze…”
                                                           Renata Ciesielska – Kruczek
                                                                                                    

Z  BIBLIOTEKĄ  PRZEZ WIEKI

STAROŻYTNOŚĆ

I.                   Najstarsze znane nam biblioteki powstawały w Sumerze w okresie od XXVI do XXV wieku przed Chrystusem. Najważniejsza biblioteka znajdowała się w mieście najwyższego boga sumeryjskiego panteonu – Enlila. W jej ruinach zabezpieczono tysiące glinianych tablic. Dzięki temu wiemy nie tylko, jak wyglądało życie w starożytnym Sumerze, ale też jak zaawansowana była ówczesna nauka (m.in. matematyka czy meteorologia) oraz, w co wierzyli Sumeryjczycy.

Czytaj.pl

.

II.                 Asurbanipal założył ogromną bibliotekę w Niniwie w 7 wieku p.n.e. (zwaną bibilioteką Asurbanipala), gromadząc całą ówczesną wiedzę. Została ona odkopana w roku 1849, niestety większość tabliczek zniszczono podczas prac i transportu do Londynu. Wśród zachowanych do dnia dzisiejszego tekstów znajdują się fragmenty najstarszej znanej księgi alchemicznej, tam też odnaleziony został słynny epos o Gilgameszu. Według przekazów, to właśnie ta biblioteka zainspirowała Aleksandra Wielkiego do stworzenia własnej, co zrealizował potem w Aleksandrii jego przyjaciel Ptolemeusz

Portalpolski.pl

Aszurbanipal wikipedia

Kopalniawiedzy.pl

III.             Tradycja głosi, że Aleksander, urzeczony rozmiarami, wpływami i świetnością biblioteki Aszurbanipala zdecydował się założyć własną. Sam nie doczekał się jej powstania (została założona przez Demetriusza z Faleronu, ucznia Arystotelesa, na rozkaz Ptolemeusza I Sotera). To dzięki niej Aleksandria rozkwitła, stając się ośrodkiem kulturalnym i naukowym starożytnego świata. W okresie swojej największej świetności magazynowała ok. 400 tys. tekstów!

beautifulglobal.com

IV.             Największa na Wschodzie biblioteka chrześcijańska w Cezarei (Palestyna) W zbiorach biblioteki znajdował się m.in. Kodeks Watykański, Kodeks Efrema i Kodeks Synajski (greckie rękopisy Starego i Nowego Testamentu). Dzięki nim Biblia doczekała się tłumaczenia na łacinę, z którego później tłumaczono ją na wszystkie języki świata (z jej zbiorów korzystał m.in. św. Hieronim, twórca Wulgaty).

                                                       artursac.blogspot.com

V.                Pierwszą biblioteką dostępną dla wszystkich wolnych mieszkańców założono w Rzymie. W ten sposób organizowano życie kulturalne rzymskich obywateli. Dokonał tego Gajusz  Azyniusz Polio. W okresie największego rozkwitu Rzymu, istniało tu 28 bibliotek. Konstantyn Wielki upowszechnił ideę publicznych bibliotek na całe Imperium Rzymskie

                                                          Atrium Libertatis Placeandsee.com

ŚREDNIOWIECZE

Księgozbiory istniały przy klasztorach oraz uniwersytetach. Dlatego też książka miała niewielki zasięg oddziaływania. Mogła z nią obcować wyłącznie elita operująca słowem pisanym. Były to jednak czasy, gdy w Europie Zachodniej rozwijała się twórczość literacka i naukowa oraz szkolnictwo. Księgi pełniły wówczas dwie role: liturgiczną i oświatową. Regulaminy klasztorne ograniczały dostęp do ściśle wąskiego grona odbiorców. Czyli zakonników. Niektóre „wypożyczały” księgi tylko w czasie postu. Inne żądały, by pożyczone rano dzieło, zwrócić wieczorem. Jedynie zakon jezuitów udostępniał zbiory osobom postronnym, świeckim. Warto wspomnieć, że jezuici mieli prawo posiadania własnych drukarni, które nie objęte cenzurą, tworzyły nieraz wielkie dzieła

BIBLIOTEKA WATYKAŃSKA

Została założona w 1471 r. przez papieża Mikołaja V. Jest powszechnie uważana za jeden z najważniejszych księgozbiorów w dziejach. Obecnie znajduje się w niej 1,1 mln drukowanych książek, w tym 8 500 inkunabułów i 7 500 manuskryptów. Znajduje się tu zarówno najstarsza Biblia Świata (Kodeks Watykański datowany na rok 352 n.e.),  jak i słynne Tajne Archiwa Watykanu.

                                                                 yourguide.biz

Polskie biblioteki okresu średniowiecza miały również charakter duchowny.  Księgozbiory osób świeckich należały do wyjątków. Najbardziej znanymi bibliotekami tamtego okresu były: biblioteka kapitulna w Gnieźnie, w Krakowie (Wawel), w Płocku i w Toruniu. Dużym księgozbiorem okresu średniowiecza mógł pochwalić się klasztor  św. Krzyża na Łysej Górze.

                      

Collegium Maius

                                               Biblioteka  Opactwa Cystersów w Mogile

                                                 

                                             Biblioteka Jasnogórska

                                          Klasztor Św. Krzyża na Łysej Górze

                                                    Zabytkowe.koscioly.net

RENESANS

XVI wiek to zainteresowanie książką i pisarzem. Biblioteki wyznaczały poziom i pozycję gospodarza. Były przedmiotem podziwu i dumy. Był to wynik jeszcze z poprzedniego stulecia, gdy książka stała się dostępna dla większości społeczeństwa. Druk sprawił, że koszt jej „produkcji” znacznie zmalał, a jednocześnie mogła być szybciej powielana i rozpowszechniana. Głównymi ośrodkami intelektualnymi nadal były środowiska kościelne, kancelarie królewskie i książęce oraz uniwersytety. Czytelnikami zaś duchowni, uczeni, uczniowie i mieszczanie



BAROK

W okresie baroku, w XVII wieku, szczególnie we Włoszech powstały biblioteki ogólnodostępne. Biblioteki przypominały świątynie. Na środku sali bibliotecznej znajdowały się pulpity do czytania. W Anglii i Szkocji powstają wówczas biblioteki uniwersyteckie. W Polsce powstał prywatny księgozbiór na zamku warszawskim, za panowania króla Zygmunta III.

Rysunek biblioteki Stanisława Augusta Poniatowskiego. J. Łojek Stanisław August Poniatowski i jego czasy

Zamek warszawski

                            Wikipedia.pl

BIBLIOTEKI RADZIECKIE

W Gdańsku i w Poznaniu pojawiły się biblioteki rad miejskich (radzieckie), tworzone przez mieszczan zarządzających miastem. Mieli oni również bogate zbiory prywatne. Służyły one głównie wolnym zawodom takim jak prawnicy, lekarze, aptekarze. 
Ponieważ w Rzeczypospolitej ośrodki kultury były bardzo oddalone od siebie, to właśnie książka stanowiła podstawowy warsztat pracy i rozwoju. W XVI wieku pojawił się trend przekazywania własnych zbiorów na cele społeczne. Wiek XVII postulował szerszy dostęp użytkowników do zbiorów. Ustanowiono, że biblioteka powinna być warsztatem kształcenia specjalistów. I dostarczać oprócz wiedzy praktycznej, rozrywkę. Biblioteka Rady Miasta w Gdańsku przypominała o starożytnej idei „lecznicy dusz”. To tu opublikowano również regulamin, który określał rolę bibliotekarza. Postulowano za powszechnym udostępnianiem książek. Zaczęły powstawać biblioteki dla wszystkich poszukujących wiedzy. W XVIII wieku Biblioteka Królewska w Paryżu i biblioteka królów Hiszpanii w Madrycie, jako pierwsze otworzyły swoje podwoje dla szerokie publiczności. Dla naukowców wzorcową była Biblioteka Uniwersytecka w Getyndze

Wnętrze biblioteki Rady miejskiej w Gdańsku

Wikipedia.pl

OŚWIECENIE

Biblioteka Załuskich

                                                  www.warszawa1939

Powstała w 1774 roku w Warszawie, Założyli ją bracia Andrzej i Józef Załuscy - biskupi katoliccy. Ciągle dbali żeby zbiory ciągle się powiększały i były ułożone według zasad, co w ogromnym stopniu ułatwiało korzystanie z nich naukowcom. W 1780 roku sejm Rzeczpospolitej uchwalił egzemplarz obowiązkowy dla Biblioteki Załuskich. Jej pierwszym kustoszem był I. Potocki. Po upadku Powstania Kościuszkowskiego, została wywieziona przez Rosjan do Petersburga, gdzie weszła w skład przede wszystkim Carskiej Biblioteki Publicznej, ale także kilku innych bibliotek. Tuż przed wywiezieniem, Biblioteka Załuskich liczyła czterysta tysięcy druków, dwadzieścia tysięcy rękopisów i dwadzieścia tysięcy szkiców. Na mocy traktatu ryskiego z 1921 roku, kończącego wojnę z bolszewikami, zbiory Biblioteki Załuskich miały powrócić do Polski. Rosjanie oddali je i zostały włączone w skład Biblioteki Narodowej. Jednak naród polski nie mógł długo cieszyć się z jej zbiorów. Podczas II wojny światowej większość z nich spłonęła podczas pacyfikacji Powstania Warszawskiego przez hitlerowców. To, co uratowano, znajduje się obecnie w Bibliotece Uniwersyteckiej oraz Narodowej w Warszawie.

WIEK XIX I XX

Powstają biblioteki powszechne, wyodrębnione zostają biblioteki naukowe, dla osób niewidomych, dla dzieci oraz biblioteki szpitalne. Najważniejszą  w Polsce jest Biblioteka Narodowa reaktywowana w 1928 roku z Biblioteki Załuskich.

 

Wikipedia.pl

   WIEK XXI     BIBLIOTEKA PRZYSZŁOŚCI

Biblioteki cyfrowe udostępniają zdalnie czasopisma w formie elektronicznej, ebooki, mapy, zdjęcia.W Teksasie w San Antonio powstała pierwsza biblioteka publiczna - bez książek. Czytelnicy na miejscu korzystają z komputerów i tabletów, a do domu zabierają czytnik zawierający 5 ebooków

                                                  facebook.com/Bexar  Bibliotech  )

www.dobreprogramy.pl

                                                       ksiegoraj.blogspot.com

POLECAMY...

Polecamy dla najmłodszych czytelników  książki autorstwa Wojciecha Widłaka, który ma ich w swoim dorobku koło trzydziestu, i za które otrzymał wiele nagród. Jednak najbardziej znany jest dzięki serii książek o Panu Kuleczce

i Wesołym Ryjku.

Książki o Panu Kuleczce to zabawne i ciepłe opowiadania

 z bardzo ładnymi ilustracjami Elżbiety Wasiuczyńskiej. 

A oto Pan Kuleczka - starszy pan, który jest okrągły jak balonik.

 oraz kaczka Katastrofa, pies Pypeć i mucha Bzyk-Bzyk

Pan Kuleczka mieszka razem z rozbrykaną, rozgadaną i często niezadowoloną kaczką oraz spokojnym, cierpliwym i we wszystkim potrafiącym dojrzeć pozytywy psem i małomówną muchą. Gdy oni się kłócą, on milczy. Odzywa się dopiero, gdy mali bohaterowie nie znajdują wyjścia albo proszą o pomoc. Wtedy okazuje się jak jest bardzo mądry. Kocha ich pomimo wad, zapewnia bezpieczeństwo, chętnie towarzyszy w zabawie. Ma dla nich czas, ciepłe uczucia, ogromną wyrozumiałość, potrafi odczytywać ich potrzeby. Razem przeżywają zwykłe-niezwykłe przygody.

Książki o Panu Kuleczce w naszej bibliotece

Wojciech Widłak jest też autorem książek o Wesołym Ryjku.

Wesoły Ryjek to prosiaczek, który ma mamę, tatę, żółwia przytulankę, ogonek, no i ryjek - wesoły.

Wesoły Ryjek to opowiadania z zabawnymi ilustracjami Agnieszki Żelewskiej pełne humoru, które nie tylko bawią ale i uczą. W których prosiaczek odkrywa świat i dowiaduje się wielu ciekawych rzeczy. Czasami wpada w tarapaty, ale wtedy rodzice służą mu pomocą i dobra radą.

Książki o Wesołym Ryjku w naszej bibliotece.

   

Inne książki Wojciecha Widłaka dostępne w naszej bibliotece.

NA PRZEKÓR NUDZIE...część 6

Odgadnij imię i nazwisko postaci literackiej, której charakterystyka umieszczona jest poniżej:

• Jest piękna, ma wielu wielbicieli z wyższych sfer. Jej przybrane imię pochodzi od kwiatów, które bardzo lubi. Pewnego razu zakochuje się z wzajemnością w młodzieńcu z dobrej rodziny. Młodzi bez ślubu mieszkają na wsi i są  bardzo szczęśliwi.Wizyta ojca chłopaka wszystko zmienia. Mówi on, że z powodu ich związku ucierpi cała jego rodzina i reputacja  młodszej córki, która wkrótce ma wyjść za mąż. Na jego prośbę bohaterka zrywa, wyrzeka się miłości, mówi, że ma nowego kochanka. Naraża się w ten sposób na wiele przykrości i  upokorzeń  ze strony urażonego  ukochanego. Wkrótce umiera. Jej ukochany z pamiętników podarowanych przez jej przyjaciółkę  dopiero dowiaduje się jaka naprawdę była przyczyna ich rozstania.

• Najstarsza z rodzeństwa. Po śmierci matki opiekuje się młodszymi dziećmi i prowadzi gospodarstwo. Jej ojciec -  rycerz i szlachcic ciągle zajęty wojowaniem, rzadko przebywa w domu. Dziewczyna jest zaradna i gospodarna. Szczególnie  lubi - męskie zajęcia:  jazdę konną, strzelanie z łuku, pływanie, polowania. Ma długi, ciemny warkocz, niebieskie oczy , jest zgrabna i wysoka. Podczas nocnej wyprawy na niedźwiedzia ratuje życie dawnemu przyjacielowi z dzieciństwa. Po latach, oczarowana jego siłą i urodą zakochuje się w nim. Niestety jej rycerz zaręczony jest z panną, która zarzucając mu biały welon ratuje go od ścięcia, ponieważ wzywa on  na pojedynek osobę pełniącą rolę posła…

• Bohater cyklu powieści z jego udziałem, jest policjantem.Mieszka w małym, portowym szwedzkim miasteczku Ystad. Jedyna córka oskarża go o rozpad małżeństwa i rozwód.   Samotnik, całkowicie oddany pracy. Ojciec, którym się opiekuje, nigdy nie pogodził się z wyborem  jego zawodu. Ma kłopoty ze zdrowiem – cukrzyca, nadwaga i depresja. Uwielbia operę. Wspólnie z kolegami tej samej komendy poszukuje sprawców morderstw. Jest jednym z najlepszych szwedzkich śledczych.Podczas śledztwa na Łotwie poznaje i zakochuje się w wdowie po policjancie z którą  koresponduje. Jego córka także zostaje policjantką.

•  Anglik. Syn pastora.Marzy o przygodach i podróżach. Zaciąga się na statek, przechodzi wszystkie etapy morskiej edukacji, zostaje pierwszym oficerem. Po zderzeniu z wrakiem, statek na którym pływa zaczyna tonąć, jest na nim osiemset pasażerów. Bojąc się o własne życie - ucieka po cichu, nie udzielając pomocy. Na szczęście statek nie tonie. Zostają mu odebrane wszelkie uprawnienia i prawo pracy na morzu. Pomaga mu stary marynarz i przekazuje list polecający, w którym ręczy za niego swoim honorem. Nasz bohater, często zmienia pracę zwłaszcza jeśli ktoś wspomina przy nim historię tonącego statku…Rozpoczyna nowe życie w pewnym kraju, ma żonę cieszy się wśród mieszkańców szacunkiem i zaufaniem – jest dyrektorem stacji handlowej.Pewnego razu znów podejmuje złą decyzję pozwala bandytom grabić mienie mieszkańców.Podczas walki ginie jedyny syn naczelnika. Po przekazaniu tej informacji jego ojcu, zostaje przez niego zastrzelony...

• Mały, siedmioletni chłopiec i jego matka zostają sprowadzeni przez nienawidzącego ich dziadka do Anglii.Jest on jedynym spadkobiercą fortuny.Nienawiść dziadka spowodowana jest tym że, jego matka jest Amerykanką i w dodatku byłą służąca. Chłopiec jest dobrze wychowany, wrażliwy,  ma dobre serce – pieniądze otrzymane od dziadka przeznacza na pomoc swym ubogim przyjaciołom... Dzięki opowiadaniom mamy, uważa on dziadka za niezwykle  szlachetnego i dobrego człowieka.Tymczasem dziadek jest  stary, ponury, zgorzkniały i  samolubny uważa, że każdy chce go oszukać. Nie pozwala zamieszkać w zamku mamie chłopca.Pod wpływem  wnuka zmienia się całkowicie –  uśmiecha się, cieszy się życiem, pomaga biednym i sprawia mu  to wielką przyjemność...

ODPOWIEDZI - (część 5)

• Woland, Mistrz i Małgorzata, M. Bułhakow
• Sara Crewe, Mała księżniczka, F.H. Burnett
• Eugeniusz Oniegin, Eugeniusz Oniegin, A.Puszkin
• Heathcliff, Wichrowe wzgórza, E.J.Bronte
• Emma Bovary, Pani Bovary, G. Flaubert

7 MAJA - 35 ROCZNICA ŚMIERCI ADAMA BAHDAJA.

Adam Bahdaj 

to popularny autor powieści dla dzieci i młodzieży. Także tłumacz z języka węgierskiego oraz autor scenariuszy filmowych.

W 1970 r. otrzymał nagrodę dla najpopularniejszego autora Orle Pióro przyznaną w plebiscycie przeprowadzonym na łamach czasopism Promyk
i Świat Młodych.

Jego książki zostały przetłumaczone na 23 języki
w tym np. na wietnamski.

Starszym czytelnikom jego nazwisko powinno kojarzyć się z takimi utworami jak przeniesione na mały ekran przez Stanisława Jędrykę Wakacje z duchami, Podróż za jeden uśmiech, Stawiam na Tolka Banana.

Dla młodych czytelników powieści Bahdaja mogą być ciekawe ze względów poznawczych gdyż mogą przybliżyć realia w PRL. Książeczki dla maluchów są pełne ciepła i humoru. Powieści okazują bohaterów, którzy wykazują się odwagą, koleżeństwem, lojalnością, są gotowi do poświeceń dla innych. 

Książki Adama Bahdaja w naszej bibliotece.

oraz audiobook

OTWARCIE BIBLIOTEK

Szanowni czytelnicy

11 maja zostaną otwarte następujące biblioteki:

Filia nr 11, ul. Grażyńskiego 47, Koszutka
Filia nr 12, ul. Witosa 18 B, Os. Witosa
Filia nr 13, ul. Młyńska 5, Śródmieście
Filia nr 14, ul. Piastów 20, Os. Tysiąclecia
Filia nr 16, ul. Wajdy 21, Bogucice
Filia nr 26, ul. Goetla 2, Murcki
Filia nr 28, ul. Uniczowska 36, Podlesie
Filia nr 32, ul. Grzyśki 19 A, Ligota

Otwarcie pozostałych filii , w tym naszej planowane jest na 25 maja br.

Szczegóły:

https://mbp.katowice.pl/aktualnosci/1029-zapraszamy-do-biblioteki

NA PRZEKÓR NUDZIE ... część 5

Odgadnij imię i nazwisko postaci literackiej, której charakterystyka umieszczona jest poniżej:

• Mężczyzna wysoki brunet, ma ponad czterdzieści  lat. Jedno jego oko          jest zielone, drugie  czarne, zęby platynowe  i  złote. Profesor czarnej magii, poliglota, historyk. Jest elegancki, nie rozstaje się z laską. Posiadacz dużego, czarnego kota. Pewny siebie, dumny, władczy,  patrzy na innych                      z wyższością.  Organizuje spektakl podczas, którego dzieją się dziwne rzeczy oraz bal, z piękną kobietą, której zadaniem było witanie niezwykłych gości...

• Ma siedem lat. Do te pory mieszkała z ojcem w  Indiach, do Anglii przyjechała aby pobierać nauki na pensji. W szkole jest najważniejszą wychowanką. Pozycja ojca i jego bogactwo sprawia, że ma osobny apartament, piękne ubrania i zabawki. Jest dobrą, pojętną uczennicą, zna kilka języków, kocha książki i dzięki nim potrafi wymyślać i opowiadać różne historyjki. Wrażliwa i dobra dla innych. Niepowodzenie w interesach ojca    i jego śmierć sprawiają, że zostaje służącą, popychadłem. Głoduje, ciężko pracuje a w nocy nadal sama się uczy. Właścicielkę pensji, przed wyrzuceniem jej na bruk powstrzymuje tylko obawa przed obmową i złą opinią. Przyjaźni się z dziewczynką, która tak jak ona posługuje na pensji oraz z mieszkającym w jej pokoju szczurem. Zły los odmienia się za sprawą przyjaciela ojca, który szuka dziewczynki, by przekazać jej ogromny spadek…

• Ciężka sytuacja materialna ojca, sprawia, że w młodość chłopiec spędza        w różnych dworach, gdzie spędza czas na nauce. Jego los zmienia się po śmierci wuja, który zostawia mu spadek, jednak bohater, trwoni go biorąc udział w różnych hulankach. Po opamiętaniu się, wyjeżdża na wieś. Poznaje poetę, który studia ukończył w Niemczech, wkrótce łączy ich przyjaźń. Wizyta u wdowy i jej córek – staje się powodem nieszczęścia. Przyjaciel - poeta zakochany jest od dawna w jednej ze starszej z córek. Bohater,             o którym mowa rozkochuje w sobie młodszą, ale nic nie robi sobie z jej uczuć. Ma zamiar uwieść ukochaną poety, co kończy się pojedynkiem i jego śmiercią. Po dwóch latach spotyka zakochaną kiedyś w nim dziewczynę na balu i dostrzega jej urodę, dociera do niego, co stracił, jednak ona jest już teraz żoną generała.

• Ciemnowłosy chłopak, znajda, przygarnięty przez właściciela majątku. Pan postanawia wychować go razem ze swymi dziećmi. Między nim i jego przybraną siostrą wybucha uczucie. Po śmierci swego dobroczyńcy            jest na łasce przybranego brata, który nigdy nie darzył go sympatią, a teraz staje się wobec niego okrutny, poniża go. Po tym, jak ukochana decyduje się na  ślub z innym człowiekiem – znika. Po dwóch latach nieobecności, całkiem odmieniony i majętny powraca, aby się zemścić.

• Wychowuje się w klasztorze. Tam czyta potajemnie romanse i marzy o życiu w bogactwie. Jednak los chce inaczej, wychodzi za mąż za wiejskiego lekarza. Nudny żywot sprawia, że popada w depresję. Ma córeczkę,       którą zajmuje się służba. Pierwszy kochanek – arystokrata porzuca ją, drugi również uważając ją za zbyt  romantyczną. Zamiłowanie do luksusu sprawia, że popada w długi. Szantażowana przez lichwiarza popełnia samobójstwo trując się arszenikiem.

  

ODPOWIEDZI - (część 4)

• Pierre Bezuchow, Wojna i pokój, L.Tołstoj
• Rodion Romanowicz Raskolnikow, Zbrodnia i kara, F. Dostojewski
•  Jane  Marple - seria kryminałów A. Christie
•  Jean Valjean, Nędznicy, V. Hugo
•  Aragorn II Ellesar, Władca Pierścieni, J.R.R. Tolkien

5 MAJA - 100 ROCZNICA URODZIN HANNY ŁOCHOCKIEJ.

Hanna Łochocka to poetka, autorka książek i słuchowisk dla dzieci, tłumaczka.

Jej utwory były drukowane w Świerszczyku, Płomyczku i Misiu.

Najbardziej znana jest z książeczek O wróbelku Elemelku.

Książeczki  o Elemelku to zbiór krótkich, pisanych rymowaną prozą opowiadań, których bohaterem jest sympatyczny, wesoły, energiczny wróbelek. Ceni on przyjaźń i  współpracę. Chcąc poznać świat popada w tarapaty. Akcja książek toczy się wartko i jest pełna niespodziewanych zwrotów akcji.