140 ROCZNICA URODZIN SIGRID UNDSET

ur. 20.maja 1882 r

zm. 10 czerwca 1949 r

• Pochodziła z norwesko-duńskiej rodziny
• Jej ojciec, był znanym norweskim archeologiem, dyrektorem Muzeum Starożytności
• Jako kilkuletnia dziewczynka bawiła się eksponatami muzealnymi i czytała stare sagi norweskie
• W 1907 r. zadebiutowała utrzymaną w formie dziennika powieścią "Pani Marta Qulie", opowiadającą o życiu niewiernej kobiety we współczesnej Norwegii
• W latach 1912-1920 uprawiała tzw. literaturę kobiecą. W swoich powieściach, esejach i nowelach opowiadała się za równouprawnieniem ekonomicznym, prawnym i seksualnym płci pięknej. Jednocześnie uważając, że najważniejszym zadaniem kobiety jest wychowywanie dzieci, czemu najlepiej sprzyja szczęśliwe małżeństwo.
• Kiedy miała 28 lat, poznała we Włoszech norweskiego malarza Andersa Svarstada i związała się z nim. Svarstad był żonaty i miał troje dzieci, w tym jedno niepełnosprawne. Rozwiódł się i ożenił z Sigridą. Ten romans zainspirował Undset do napisania powieści „Jenny”, uznanej w jej ojczyźnie za skandalizującą. Małżeństwo miało troje dzieci – dwóch synów i córkę, niepełnosprawną umysłowo. Rozwiedli się w 1925 r. Wątek nieudanego małżeństwa często pojawia się w jej twórczości np. w „Pani Hjeld".
• Czuła się winna sytuacji, w jakiej znalazły się dzieci jej męża, więc kiedy ich matka postanowiła z powodów finansowych oddać je do sierocińca adoptowała je, w dzień zajmowała się dziećmi i domem a nocami pisała, paląc ogromną ilość papierosów.
• Zetknęła się z katolicyzmem podczas podróży po Europie i poprzez książki angielskich konwertytów. Te poszukiwania doprowadziły ją stopniowo do decyzji o wstąpieniu w 1924 r. do kościoła katolickiego. Miała wtedy 42 lata
• Wiara staje dla niej pierwszoplanową sprawą. W głębokiej religijności, rozważaniach nad winą i odpowiedzialnością, grzechem i odkupieniem ma swoje źródło jedno z największych dzieł epiki norweskiej - powieściowy cykl historyczny: "Krystyna, córka Lawransa" (1920-22), składający się z trzech tomów: "Wieniec", "Żona" i "Krzyż". Po tematy historyczne sięgała już ju wcześniej, pisząc "Wiga-Ljota i Wigdisa" oraz "Legendę o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu" (1915). Dzieło przyniosło Undset światową sławę, podobnie jak kolejny - tym razem dwutomowy - powieściowy cykl historyczny: "Olaf, syn Auduna" (1925-27).
• W 1928 r. otrzymuje literacką Nagrodę Nobla za "niezapomniany opis skandynawskiego średniowiecza". Rezygnuje z wygłoszenia noblowskiego wykładu, twierdząc: "Lżej mi pisać niż mówić, tym bardziej mówić o sobie". 
• W1938 r. umiera jej córka, w 1939 r. matka, a w 1940 r. na froncie ginie syn. Po zajęciu kraju przez hitlerowców zmuszona jest uciekać do Szwecji.
• W 1940 r. z ostatnim pozostałym przy życiu dzieckiem, młodszym synem Hansem, wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych. Prowadzi tam ożywioną działalność propagandową, występując przeciw kolaboranckiemu gabinetowi Vidkuna Quislinga i popierając norweski rząd emigracyjny w Londynie.
• W 1945 r. wraca do kraju i za swoje zasługi otrzymuje Wielki Krzyż Orderu Świętego Olafa.
• Pod koniec życia pisze głównie książki dla dzieci.
• Jej wizerunek widnieje na banknocie

NAJBARDZIEJ ZNANE POWIEŚCI SIGRID UNDSET

Na tle surowego, sugestywnie odmalowanego pejzażu XIV-wiecznej Norwegii rozgrywa się namiętny romans siedemnastoletniej złotowłosej Krystyny, córki właściciela dworu Jörund w dolinie Gudbrand, i lekkomyślnego Erlenda, którego wbrew woli ojca dziewczyna ostatecznie poślubia. Główna bohaterka to kobieta o wyrazistej osobowości, niezwykle uczuciowa, łatwo ulegająca zmysłowym popędom, a jednocześnie dążąca do doskonałości, nawet świętości. W pierwszej części powieści towarzyszymy jej w latach dzieciństwa, jako młodej dziewczynie, a wreszcie kochance; w tomach następnych poznamy kolejne etapy życia Krystyny: żony, matki, matrony, na koniec starszej samotnej kobiety.

To powieść, która przenosi nas do Norwegii końca XIII i początku XIV wieku, do kraju targanego walkami o władzę, gdzie ścierają się pogańskie ideały ery Wikingów z etyką obejmującego świat chrześcijaństwa. Na tym tle rozgrywa się osobista tragedia dwojga ludzi, Olafa i Inguny, zmagających się z historią i własnym losem, a z drugiej strony ograniczonych normami moralno- obyczajowymi.

Inne książki Sigrid Undset

Więcej