wtorek, 19 grudnia 2023

WOKÓŁ ŚWIĄT - KOLĘDY

 KOLĘDA CZY PASTORAŁKA?


KOLĘDA:

  • słyszysz ją w kościele
  • tekst ma charakter religijny - mówi o narodzeniu Zbawiciela i zbawieniu
  • śpiewana jest na melodię : krakowiaka, poloneza lub oberka
  • muzyka jest bardzo podniosła, dostojna

Pierwszą kolędę stworzył św. Franciszek z Asyżu i była ona odśpiewana w szopce. Do Polski kolędy przywieźli średniowieczni mnisi. Najstarszą polską kolędą jest "Zdrow bądź, krolu anjelski" z 1424 roku (tłumaczona z języka czeskiego). Polskimi twórcami kolęd byli m.in.: Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp Szarzyński, Piotr Skarga czy Franciszek Karpiński.

Kolędy wykonuje się od  mszy o północy w święta Bożego Narodzenia (noc 24/25 grudnia) do święta Chrztu Pańskiego (niedziela po 6 stycznia). W polskiej tradycji dopuszcza się śpiewanie ich do Święta Ofiarowania Pańskiego (2 lutego).

Najsłynniejszą kolędą jest Cicha noc, którą przetłumaczono na ponad 300 języków  Powstała w roku 1818 



Kolęda nie oznaczała początkowo wcale pieśni bożonarodzeniowej. Źródłosłowem polskiego słowa „kolęda” jest najprawdopodobniej łaciński wyraz „calende”, który w dosłownym tłumaczeniu oznacza „pierwszy dzień miesiąca”.

Za pierwszą znaną kolędę uważa się łaciński hymn autorstwa św. Hilarego pt. „Jesus refulsit omnium” („Jezus oświeca wszystko”), który powstał w 336 roku.





PASTORAŁKA:
  • ma radosny, sielankowy charakter
  • tekst odnosi się do sceny narodzenia Chrystusa i radości jaka temu towarzyszy
  • opowiada o pasterzach, mędrcach, gwiazdach i zwierzętach
  • śpiewana jest na róże melodie: ludowe, bluesowe, jazzowe, a nawet rockowe
  • śpiewana głównie poza kościołem
  • pastorałki są zazwyczaj bardziej radosne, melodyjne i mogą zawierać elementy humorystyczne, sielankowe , mają mniej religijny charakter
  • pastorałki to  przyśpiewki ludowe i wszystkie piosenki o tematyce świątecznej puszczane w radiu czy telewizji.
Pastorałka pochodzi od łacińskiego słowa: pastoralis, które oznacza „pasterski”. Pastorałki to pewien rodzaj kolęd, które były wykonywane przez wędrownych muzyków i pasterzy


Ulubiona pastorałka Jana Pawła II pochodzi z regionu Podhala. Pierwsze wersje utworu powstały w XVIII wieku.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

ZAPRASZAMY.