ADAM ASNYK

 

                                                               11.09.1838 - 02.8.1897

                               Poeta, dramatopisarz, publicysta, filozof

• Jedyne dziecko Kazimierza – powstańca listopadowego zesłanego w głąb Rosji, a po powrocie handlującego skórami. Matka Konstancja z Zagórowskich

                                                       poeta z rodzicami -1870 r.?
                                                     www.mnk.pl

• Początkowo uczył się w domu. W wieku 11 lat rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Realnej. Po zdaniu egzaminu dojrzałości wyjechał do Warszawy, gdzie studiował w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie, a następnie w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie. Poeta studiował również we Wrocławiu, Paryżu oraz Heidelbergu. W tym ostatnim podjął studia humanistyczne. Po ukończeniu nauki wyjechał do Lwowa, a następnie zamieszkał w Krakowie.

A. Asnyk  Heidelberg, 1860/1861 

www.mnk.pl

• Brał udział w ruchu spiskowym; w związku z czym został aresztowany i uwięziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. W powstaniu styczniowym został członkiem wrześniowego Rządu Narodowego

• Jako poeta debiutował w 1864 roku, ogłaszał swe utwory pod własnym nazwiskiem, ale także licznymi pseudonimami i kryptonimami: Jan Stożek, El, El…a, A, Y, y, √. Pierwszy i drugi poetycki tomik ukazał się w roku 1872, trzeci – dwa lata później. Ostatni opublikowany za życia poety wydany został w roku 1894.

                  Jacek Malczewski – Dzieje piosenki (portret Adama Asnyka). Olej                                   na płótnie 1899 – Muzeum Narodowe Warszawa.

• Był słabego zdrowia. Cierpiał na depresję (melancholię), która po Śmierci rodziców a potem po roku małżeństwa nasiliła się. chorobę leczył podróżami Zwiedził m.in. Sycylię, Maltę, północne wybrzeże Afryki, Francję, następnie zaś Indie i Cejlon. Nie zaniedbywał ojczystych szlaków. Jako jeden z pierwszych członków Towarzystwa Tatrzańskiego odbywał wyprawy wysokogórskie w Tatry.

• Pochowano go w krakowskiej Krypcie Zasłużonych na Skałce.

• W czasie okupacji niemieckiej (1939–1945) całość twórczości Adama Asnyka trafiła na niemieckie listy proskrypcyjne jako szkodliwa i niepożądana, z przeznaczeniem do zniszczenia

• Po śmierci ojca -jego jedyny syn Włodzimierz - sprzedał, przepił, spalił to co zostało po poecie. Pamiątek po Asnyku zostało bardzo mało - są przechowywane w Muzeum Narodowym w Krakowie (portret olejny, imieninowe "adresy", szarfa z wieńca żałobnego )

Aleksy Strażyński (1859-1902), Portret Adama Asnyk

   

Szarfa od kosza kwiatów wręczonego Adamowi Asnykowi przez Aleksego Strażyńskiego w imieniu Polek w czasie przedstawienia "Bracia Lerche" 

                                                                          www.mnk.pl

Jednego serca! tak mało, tak mało

Jednego serca trzeba mi na ziemi! 

Coby przy mojem miłością zadrżało, 

A byłbym cichym pomiędzy cichemi

                                                                           A. Asnyk- Jednego serca

Między nami nic nie było!

Żadnych zwierzeń, wyznań żadnych,

Nic nas z sobą nie łączyło

Prócz wiosennych marzeń zdradnych;

                                                                                             A. Asnyk- Między nami nic nie było!

Da­rem­ne żale - próż­ny trud,

Bez­sil­ne zło­rze­cze­nia!

Prze­ży­tych kształ­tów ża­den cud

Nie wró­ci do ist­nie­nia. 

Świat wam nie odda, idąc wstecz,

Zni­ko­mych mar sze­re­gu -

Nie zdo­ła ogień ani miecz

Po­wstrzy­mać my­śli w bie­gu.

Trze­ba z ży­wy­mi na­przód iść,

Po ży­cie się­gać nowe...

                                              A. Asnyk-Daremne żale