70 ROCZNICA ŚMIERCI FERENCA MOLNARA

• węgierski pisarz, dramaturg i dziennikarz
• urodził się 12 stycznia 1878 roku w Budapeszcie
• zmarł 1 kwietnia 1952 roku w Nowym Jorku
• urodził się jako Ferenc Neumann w zamożnej zasymilowanej rodzinie żydowskiej, ojciec był lekarzem, matka miłośniczką literatury i sztuki
• studiował prawo w Budapeszcie i Genewie gdzie współpracował z gazetami oraz był korespondentem wojennym
• zbiór jego reportaży wojennych przyniósł mu uznanie i przyczyniło się do powołania go do Węgierskiej Akademii Nauk
• po studiach zmienił nazwisko na Molnar tzn. młynarz
• lata powojenne to czas sukcesów i licznych nagród
• otrzymał francuską Legię Honorową
• w USA został przyjęty w Białym Domu przesz prezydenta
• narastający antysemityzm skłonił go do emigracji do Szwajcarii a później do Nowego Jorku
• jest autorem 42 sztuk teatralnych wystawionych na scenach europejskich i amerykańskich, okrzyknięto go nawet węgierskim Molierem
• najbardziej znany jest z powieści Chłopcy z Placu Broni, która została przetłumaczona na 43 języki, doczekała się też 7 adaptacji filmowych 

Jak powstała książka Chłopcy z Placu broni.

Książka powstała w 1907 roku, kiedy Molnar żył pełną piersią, bawił się, grał do świtu w karty. Przy tym cierpiał na brak gotówki, wydając mnóstwo w budapeszteńskiej kawiarni New York (do dziś znajduje się tam stolik, przy którym siadywał). Tu właśnie swojego ulubionego ucznia odszukał w 1906 r. profesor literatury z gimnazjum, prosząc o poratowanie redagowanego przez niego szkolnego tygodnika Tanulok Lapja czyli Gazetka uczniowska. Wspólnie wymyślili, że najlepiej byłoby zacząć drukować w odcinkach współczesną powieść dla młodzieży. I dzięki temu Ferenc Molnar zaczął z tygodnia na tydzień pisać „Chłopców z Placu Broni”.

Akurat w trakcie pisania powieści Molnar przegrał w karty kwotę tysiąca koron. Był to honorowy dług z koniecznością natychmiastowej spłaty. Nikt już nie chciał jednak pożyczyć mu takich pieniędzy. Z kłopotów uratował Molnara dyrektor wydawnictwa Franklin, który za tysiąc, koron kupił wszelkie prawa do drukowanej właśnie w odcinkach powieści. Wszystkie honoraria za wydany w 1907 r. bestseller otrzymał wyłącznie wydawca. Również wtedy, gdy Frank Borzage w latach 30. zrealizował w Hollywood pierwszą wersję filmową i otrzymał za nią nagrodę na Festiwalu w Wenecji, a w ślad za tym aż sześć włoskich wydawnictw opublikowało własne przekłady „Chłopców z Placu Broni”.

Dopiero po II wojnie światowej oraz po upadku wydawnictwa Franklin spadkobiercom udało się odzyskać prawa.

Wydanie z 1907 nosiło tytuł Chłopcy z ulicy Pawła (przyległej do Placu Broni)

polskie wydania 

Akcja powieści rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku w Budapeszcie i opisuje walki o plac pomiędzy dwiema grupami chłopców. Grupa broniąca swego prawa do placu to Chłopcy z Placu Broni (w oryginale i innych językach nosi tytuł Chłopcy z ulicy Pawła), natomiast ich przeciwnicy, chcący zająć teren, by grać na nim w palanta, to Czerwone Koszule. Przywódcą pierwszej grupy jest Janosz Boka, zaś jej najmniej poważanym członkiem i zarazem jedynym szeregowcem jest Ernest Nemeczek (główny bohater książki); przywódcą drugiej jest Feri Acz. 

Chłopcy z Placu Broni - uliczne rzeźby w Budapeszcie