SEWERYNA SZMAGLEWSKA

 

11.02.1916 - 07.07.1992

Pisarka polska, prozaik i autorka powieści dla młodzieży 

Czarne Stopy

• Urodziła się w 1916 roku w Przygłowie niedaleko Piotrkowa Trybunalskiego. Pochodziła z rodziny urzędniczej, jej ojciec, Antoni Szmaglewskiej, był sekretarzem gminy.

 ok. 15 lat 

 Archiwum prywatne syna Jacka Wiśniewskiego

      www.wysokieobcasy.pl

    ok. 15 lat 

 Archiwum prywatne syna Jacka Wiśniewskiego

• Uczęszczała do żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego im. Królowej Jadwigi w Piotrkowie Trybunalskim, W tym czasie straciła rodziców najpierw mamę, a później ojca. Po śmierci rodziców opiekę nad nią przejęła jej wychowawczyni - Aleksandra Matusiakowa.Autorka w swoich wspomnieniach nazywała ją "matką".

• Uczyła się także w Studium Społeczno-Oświatowe Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

• Po wybuchu II wojny światowej wróciła do Piotrkowa gdzie udzielała się jako ratowniczka oraz nauczycielka klas konspiracyjnych

na krótko przed aresztowaniem

Archiwum prywatne syna Jacka Wiśniewskiego www.wysokieobcasy.pl

• Po aresztowaniu przez Gestapo 18.07. 1942 r w Warszawie została przewieziona do obozu Auschwitz-Birkenau.Miała wtedy 26 lat. Spędziła tam dokładnie dwa i pół roku, czyli blisko 1000 dni. Dwukrotnie chorowała na tyfus, przez co cudem przeżyła. W czasie pobytu w obozie spotkała kolegę z czasów studenckich, Witolda Wiśniewskiego, który pracował w sekcji budowlanej ( po wojnie został jej mężem). W styczniu 1945 z obozu wyruszył tzw. marsz śmierci, wraz z koleżankami udało jej się uciec.

                                /facesofauschwitz.com/gallery/seweryna-szmaglewska/

Seweryna Szmaglewska z mężem

Archiwum prywatne syna Jacka Wiśniewskiego

 www.wysokieobcasy.pl

• Debiutowała w 1945 roku autobiograficzną książką Dymy nad Birkenau. Książka to relacje pisarki z pobytu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau i została włączona jako dowód w procesie przeciwko niemieckim zbrodniarzom.

                                              

04.12. 1945 I Wyd.

• Pisarka zajmowała się literaturą jeszcze przed II wojną światową. Pierwsze próby literackie opublikowała w 1933 roku w „Głosie Trybunalskim”

Była jedyną kobietą, która zeznawała przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze.

1972  I Wyd.

Tamte przeżycia także doczekały się opisania, jednak książka "Niewinni w Norymberdze" powstała dopiero 30 lat później.

''Nareszcie ! Za chwilę mam złożyć zeznanie przed Międzynarodowym trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Boję się. Nie, oskarżonych się nie boję, wyczuwam tylko pustkę w myślach, wszystko pamiętam i wszystko to ma ciężar konkretnych zdarzeń, ale daremnie szukam słów, określeń, którymi mogłabym się posłużyć, przekonać o czymś Trybunał, a więc tych panów czystych, wypoczętych, starannie ogolonych, których cechą jest równowaga i spokój.” „ Na ławie oskarżonych siedzieli: Goering, Franck, Kitel, Jodl, Kesselring, Hess i inni. Spotkałam ich spojrzenia wchodząc na salę rozpraw. Domyślałam się, że fanatycy „dobrze” spełnionego rozkazu musieli ubolewać, iż nie zlikwidowano do końca wszystkich świadków zbrodni. Wkrótce po moim przesłuchaniu rozpoczęły się przemówienia Goeringa. Jego buta, jego zuchwalstwo napełniły mnie przekonaniem, że bestia hitlerowska nie skapituluje tak łatwo.”

• Do tematyki obozowej można również zaliczyć takie utwory pisarki, jak „Zapowiada się piękny dzień” (1960) i „Krzyk wiatru” (1965).

                                                    

                            II TOM DYMÓW NAD BIRKENAU - I Wyd. 1960

1970 r.

• Współpracowała z rozgłośnią Polskiego Radia w Łodzi i z tamtejszą wytwórnią filmów Oświatowych. Została członkiem ZZLP (od 1949 Związku Literatów Polskich); była przewodniczącą Sekcji Prozy i okresowo przewodniczącą Oddziału Łódzkiego i członkiem Zarządu Głównego Związku. Prozę i recenzje publikowała m.in. w Nowej Kulturze” (1952-61). Po podróży do ZSRR w 1952 ogłaszała reportaże w prasie. W następnych latach publikowała powieści i opowiadania. W 1957 zamieszkała w Warszawie. Od 1958 należała do Polskiego PEN Clubu. Działała w Radzie Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz w ZboWiD-zie.

• Ludzie, z którymi kontaktowała się Seweryna Szmaglewska opisywali ją jako osobę komunikatywną, życzliwą i kulturalną. 

• Powieść dla dzieci i młodzieży opublikowana po raz pierwszy w 1960 roku.

 

ROK WYD. 1967

• W 1973 r. opublikowana została kontynuacja powieści, zatytułowana Nowy ślad Czarnych Stóp, której akcja rozgrywa się bezpośrednio po wydarzeniach opisanych w pierwszej części.

• Przez całe życie angażowała się w działania mające na celu zachowanie pamięci o ofiarach nazistowskich obozów koncentracyjnych. Zmarła w 1992 roku, do końca borykając się z wojennymi wspomnieniami.

 

      Cmentarz Bródnowski w Warszawie (kw. 18 E, rząd 3, grób 17