Ludwik Łazarz Zamenhof właściwie Eliezer Lewi Samenhof
- urodził się 15 grudnia 1859 roku w Białymstoku
- zmarł 14 kwietnia 1917 roku w Warszawie
- lekarz okulista żydowskiego pochodzenia
- inicjator esperanto
- ośmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla
Twórca esperanta biegle władał językiem polskim, rosyjskim, niemieckim, francuskim, angielskim, łaciną i greką. Białystok, gdzie mieszkał zamieszkiwały cztery grupy narodowościowe – Polacy, Rosjanie, Niemcy i Żydzi. Twierdził, że do nieporozumień między ludźmi dochodzi przez barierę językową, dlatego pomyślał, że jeżeli powstanie wspólny język, to wszyscy ludzie będą braćmi.
Esperanto miało stać się wspólną podstawą światopoglądową dla ludzi należących do różnych kultur i religii. Podstawą uniwersalną, bo w założeniu każdy mógł nauczyć się tego języka w kilka tygodni; neutralną, bo niezwiązaną z żadnym narodem.
W lipcu 1887 roku wydał w Warszawie pierwszy podręcznik do nauki języka esperanto Unua libro czyli Język międzynarodowy.
Pracę ogłosił pod pseudonimem Doktoro Esperanto, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza Doktor Mający Nadzieję.
Zamenhof był pełen nadziei, ale też obaw. Rok wcześniej ukończył specjalizację okulistyczną na uniwersytecie medycznym w Wiedniu i bał się, że publikacja Języka międzynarodowego może zaszkodzić jego praktyce.
Z pomocą swojego przyszłego teścia rozesłał egzemplarze po całym świecie i czekał.
Jednym z pierwszych admiratorów stał się Antoni Grabowski – inżynier z zawodu, z zamiłowania literat - znawca trzydziestu języków.
Dzieło zaczęła omawiać prasa, a z zainteresowaniem spotkało się także poza granicami kraju.
Z Polski, Francji, Bułgarii i Rosji nadchodziły listy z chęcią pomocy w popularyzacji nowego języka.
Towarzystwa esperantystów zakładano w Europie i w USA, powstawała literatura esperanto i liczne tłumaczenia na ten język, wydawano esperancką prasę, w tym magazyn dla niewidomych esperantystów. Tłumaczono klasykę literatury, jak również Stary Testament
Począwszy od pierwszego światowego kongresu esperantystów, który odbył się w 1905 roku w Boulogne-sur-Mer we Francji, organizowano je co roku. Udział wzięło 688 esperantystów z 20 krajów, w tym premier Francji, który przyznał Ludwikowi Zamenhofowi Order Legii Honorowej.
Pierwszy kongres w 1905 roku.
Zamenhof zrzekł się jakichkolwiek praw autorskich do esperanta lecz mimo to osiągnął – wbrew swoim obawom – stabilizację finansową, którą zapewniała mu możliwość publikowania w prasie esperanto na całym świecie.
- Pan Tadeusz najpierw został przetłumaczony na esperanto przez Antoniego Grabowskiego, a dopiero później na angielski.
- W ten sam sposób powstały chińskie wydania powieści "Faraon" Bolesława Prusa i japońskie dzieła Elizy Orzeszkowej.
- Pomimo że żadne państwo nie uznaje esperanto za swój język urzędowy, jest ono używane przez międzynarodową wspólnotę
- W 2014 roku z inicjatywy polskich esperantystów język esperanto został wpisany na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Przykłady zdań w esperanto:
Bonan tagon! – Dzień dobry!
Kiel vi nomiĝas? – Jak się nazywasz?
Mia nomo estas… – Mam na imię…
Kiel vi fartas? – Jak się masz?
Mi fartas bone. – Czuję się dobrze.
Kie vi loĝas? – Gdzie mieszkasz?
Mi loĝas en… – Mieszkam w…
Mi ĝojas renkonti vin. – Cieszę się, że cię spotkałem.
Ankaŭ mi! – Ja również!
Bonege! – Wspaniale!
Mapa pokazująca kraje z działającymi organizacjami esperanckimi.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz