Z KALENDARZA ... 137 ROCZNICA URODZIN KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO

czwartek, 7 stycznia 2021

Z KALENDARZA ... 137 ROCZNICA URODZIN KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO

08.01.1884 - 31.07.1953

Urodził się 8 stycznia 1884 w Stryju, pod zaborem austriackim

Pierwsze wiersze zaczął pisać w wieku 14 lat. Jednym z pierwszych recenzentów Leopold Staff

Pierwsze wiersze opublikował w lwowskim dzienniku „Słowo Polskie”, mając 16 lat

Studiował polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.W 1908–1910 kontynuował studia romanistyczne na Sorbonie w Paryżu.

W 1911 roku jego żoną zostaje Emilia Bażeńska, którą poznał na studiach we Lwowie

Podczas I wojny światowej jako wrogiego Rosji obywatela austriackiego aresztowano go i internowano wraz z żoną w głębi Rosji. Dzięki staraniom szwagra Michała Bażeńskiego, a także pomocy aktorów Stanisławy Wysockiej i Juliusza Osterwy, zwolniono ich z internowania i pozwolono w 1915 zamieszkać w Kijowie, gdzie pisarz został prezesem Związku Literatów i Dziennikarzy Polskich oraz kierownikiem literackim Teatru Polskiego.

Po zakończeniu wojny w 1918 Makuszyńscy zamieszkali w Warszawie. Właśnie w Warszawie rozwinęła się jego literacka kariera. Kilka miesięcy w roku spędzali w Zakopanem.
W 1926 roku umiera żona Emilia. Pochowano ją na Powązkach - obok Władysława Reymonta, który był jej przyjacielem.

Z inicjatywy Kornela Makuszyńskiego powstało na stokach Gubałówki sanatorium dla młodzieży. Pisarz inicjował też zbiórki pieniężne na sprzęt narciarski dla najbiedniejszych dzieci. W 1930 roku odbyły się w Zakopanem pierwsze zawody "O Puchar Kornela Makuszyńskiego". Uczestniczyli w nich późniejsi mistrzowie, tacy jak Bronisław Czech czy Stanisław Marusarz.

W marcu 1931 zostało mu przyznane honorowe obywatelstwo Zakopanego. Według niego Zakopane to:

"Wieś na wielkiej drodze od Trzaski do Karpowicza" - Trzaska i Karpowicz w latach międzywojnia byli znanymi tamtejszymi restauratorami.

"Urok pobytu w Zakopanem na tym polega, że chodzi się tam zawsze pod górę. Niewiele miast na świecie posiada zaletę tak charakterystyczną".

"Z lewej Giewont, z prawej Gubałówka, a w środku deszcz...".

Był osobą towarzyską oraz zamożną; zbierał dzieła sztuki.Wielki miłośnik brydża.

Na początku czerwca 1937 został członkiem Polskiej Akademii Literatury.

Przed II wojną światową był jednym z najpoczytniejszych, najbardziej popularnych pisarzy

Po wybuchu II wojny światowej, podczas oblężenia Warszawy w 1939 niemiecka bomba trafiła w budynek, w którym mieszkał, i zniszczyła jego rękopisy oraz zbiory sztuki. Sam Makuszyński ocalał cudem, jednak stracił prawie wszystko, między innymi Drugich wakacji szatana, drugiej części słynnego Szatana z siódmej klasy planowanych do wydania w grudniu 1939 r.

Okupację niemiecką przeżył w Warszawie, podczas powstania warszawskiego współpracował z prasą powstańczą, potem przez obóz w Pruszkowie dotarł do Krakowa i w listopadzie 1944 zamieszkał na stałe w Zakopanem.

Podczas powstania zaginęło pięć książek Makuszyńskiego, przygotowanych już do druku. Pani Janina zdołała uratować rękopisy dwóch powieści, napisanych w pierwszym roku wojny: List z tamtego świata i Szaleństwa panny Ewy.

Po 1945 objęty został zakazem publikacji i poddany szykanom, co – jak sam sądził – związane było ze sprawą jego przyjęcia w 1937 do PAL (na miejsce usuniętego w atmosferze skandalu, po oskarżeniach o plagiat Wincentego Rzymowskiego, który bezpośrednio po wojnie pełnił funkcję ministra kultury).

W 1948 roku zostaje wydana ostatnia książka List z tamtego świata - dzięki istnieniu jeszcze kilku prywatnych wydawnictw.

W Zakopanem żył w zapomnieniu. Zajmował niewielkie mieszkanie i żył bardzo skromnie. Druga żona Janina Gluzińska była śpiewaczką udzielała lekcji muzyki.Zmarł 31 lipca 1953 w Zakopanem. Jego ciało spoczęło na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem

W 1966 roku w Zakopanem w willi „Opolanka”, w mieszkaniu, które pisarz zajmował do ostatnich swych dni, powstaje Muzeum Kornela Makuszyńskiego znajdują się w nim pamiątki gromadzone przez jego żonę Janinę Makuszyńską ( zm. 1972 r.)

Od 1994 r. przyznawana jest Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego. Pisarz jest także patronem wielu szkół.

Wybrane dzieła :

Połów gwiazd (1908)
Romantyczne historie (1910)
Zabawa w szczęście (1911)
Straszliwe przygody (1914)
Piosenki żołnierskie (1919)
Bezgrzeszne lata (1925)
dwóch takich, co ukradli księżyc (1928)
Panna z mokrą głową (1932)
120 przygód Koziołka Matołka (1933)
Wyprawa pod psem (1935)
Awantury i wybryki małej małpki Fiki-Miki (1935)
Awantura o Basię (1937)
Szatan z siódmej klasy (1937)
List z tamtego świata (1948)

Kornel Makuszyński jest autorem kilku sentencji:

„Stracony jest każdy dzień bez uśmiechu”;

„Dałem Wam największy skarb – Uśmiech”;

„Każda książka jest żywym stworzeniem. Każda ma duszę i każda ma serce”;

„Ponieważ Pan Bóg sam nie może być wszędzie, dlatego stworzył matkę”.

Popiersie Kornela Makuszyńskiego przed wejściem do muzeum

Muzeum K. Makuszyńskiego - Zakopane
dawne 3 pokojowe mieszkanie pisarza

Pokoje wyglądają tak, jakby pisarz wyszedł z nich na chwilę i miał niebawem powrócić. Na ścianach kilka cennych obrazów. Jest też tablica z setkami tarcz szkolnych - kiedyś do tradycji należało kłaść je na grobie pisarza