Polski prawnik, reporter, publicysta, literat, dyplomata, przedstawiciel literatury faktu.
Nazywano go Księciem reportażu.
Pruszyński "sprawił, że reportaż stał się nie tylko produktem oka, ale również i umysłu".
R. Kapuściński
- Urodził się na Wołyniu– 4 grudnia 1907 roku w Wolicy Kierekieszynej pod Starokonstantynowem. Pochodził z rodziny ziemiańskiej.
- W 1919 r., po wybuchu rewolucji, wraz z rodziną przyjechał do Polski. Był absolwentem gimnazjum jezuitów w Chyrowie, gdzie uzyskał maturę.
- Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, Studia ukończył w 1932 roku. Na studiach angażuje się w działalność polityczno-publicystyczną. Wiąże się ze środowiskiem pism „Myśl Mocarstwowa” i „Bunt Młodych”, które skupiało młodych konserwatystów o bliskich mu sympatiach piłsudczykowskich.
- Dzięki prof. S. Estreicherowi rozpoczyna pracę w w znanym krakowskim dzienniku "Czas" i w ten sposób rozpoczyna dziennikarsko-reporterską karierę. Publikuje pierwsze reportaże (z wycieczki Polaków do Budapesztu).
- W 1931 artykuły Pruszyńskiego ukazują się w redagowanym przez Jerzego Giedroycia „Buncie Młodych ”oraz w krakowskim „Przeglądzie Współczesnym” Zajmuje się zarówno sprawami lokalnymi, jak i polityką międzynarodową, a także recenzuje książki.
- W 1932 r. opublikował debiutancką książkę pod tytułem „Sarajewo 1914, Szanghaj 1932, Gdańsk 193?” w której autor stawia tezę, że z polsko-niemieckiego konfliktu o Gdańsk wybuchnie w przyszłości wojna światowa.
- W wileńskim „Słowie” opublikował cykl reportaży z Palestyny, wydany w 1933 w książce „Palestyna po raz trzeci”. Dominowała problematyka żydowska, reportaże to relacje z przebiegu osadnictwa żydowskiego w Palestynie i komplikacje z nim związane.
- Od 1935 r. stale współpracował z „Wiadomościami Literackimi” i jako korespondent tego wydawnictwa w 1936 wyjechał do Hiszpanii. Pisał wówczas znakomite reportaże,„ Powstaje książka "W czerwonej Hiszpanii”
- Wziął udział w Kampanii Wrześniowej, po której zbiegł z ojczyzny, by zaciągnąć się do polskiej armii na Zachodzie. Jako żołnierz Brygady Podhalańskiej brał udział w walkach o Narvik, gdzie odznaczył się szczególnym bohaterstwem, za które uhonorowano go Krzyżem Walecznych Zapis wojennych i emigracyjnych doświadczeń zawarł w głośnej powieści „Droga wiodła przez Narvik” i dwu zbiorach opowiadań: „Trzynaście opowieści” i „Karabela z Meschedu”.Był osobistym sekretarzem gen. W. Sikorskiego.
1942 rok
- W 1941 roku znalazł się w Kujbyszewie, gdzie przez rok pracował jako attaché prasowy przeniesionej z Moskwy ambasady polskiej. Tam właśnie napisał sławny artykuł "Wobec Rosji", po którym zyskał w Londynie miano zdrajcy polskich interesów, tylko dlatego że trzeźwo ocenił nierealność utrzymania po wojnie Wilna i Lwowa.
- Jako czołgista walczył na froncie francuskim, w 1944 odnosząc ciężkie rany w bitwie pod Falaise. Dostał wtedy drugi Krzyż Walecznych.
- Wrócił do kraju w sierpniu 1945 r. Pisał m.in. dla „Odrodzenia”, wydał „Margrabiego Wielopolskiego” i zbiór opowiadań pt. „Trzynaście opowieści”. Rozpoczął też pracę w służbie dyplomatycznej komunistycznego państwa. Był członkiem delegacji polskiej przy ONZ, następnie od 1948 r. pełnił funkcję ministra pełnomocnego w Hadze.
Książki o Ksawerym Pruszyńskim:
F.13, 28
- Egocentryk przede wszystkim bardzo cenił swoją twórczość.
- Nie pił, nie palił...
Wacław A. Zbyszewski, Wspomnienie o Ksawerym Pruszyńskim, [w:] W. A. Zbyszewski, Ludzie, których znałem, Warszawa 2020
"To była kometa, która spadła z niewygasłym żarem. Zalśniła dopiero na naszym literackim niebie"
A.Słonimski.
To nie był polityk ani dyplomata bawiący się piórem, ale pisarz tak żarliwy i życia ciekawy, że musiał być wszędzie, musiał widzieć wszystko".
www.polskieradio,pl- Pruszyński zginął w wypadku samochodowym 13 VI 1950 r. w Niemczech. Wokół jego śmierci błyskawicznie zaczęły narastać teorie spiskowe. Pruszyński miał być rzekomo kolejną ofiarą stalinowskich czystek. Inni twierdzili, że za wypadek odpowiada wywiad brytyjski Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
www.wikipedia.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz