środa, 13 listopada 2024

13.XI 1924 - LITERACKA NAGRODA NOBLA DLA WŁADYSŁAWA ST. REYMONTA

 13 listopada 1924 r. została przyznana przez Szwedzką Akademię w Sztokholmie, Literacka Nagroda Nobla dla Wł. St. Reymonta.


                                                    1924 r.





  • Konkurencja nie należała jednak do łatwych. Wśród innych kandydatów do literackiej Nagrody Nobla znajdowały się wówczas nazwiska takie jak: Maksym Gorki, Thomas Hardy, Blasco Ibanez, Thomas Mann, Sigrid Undset oraz ... Stefan Żeromski.
  • Władysław Stanisław Reymont publikował „Chłopów” w odcinkach w latach 1902-1908 w „Tygodniku Ilustrowanym”. W całości wydano ich w latach 1904-1909 w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”. Czytelnicy pisali do redakcji w sprawie wstrzymania jej druku. Wśród nieprzychylnych Reymontowi głosów znalazł się sam autor Legendy Młodej Polski – Stanisław Brzozowski




  •  Powieść zekranizowano  pierwszy raz jeszcze zanim Reymont otrzymał literacką Nagrodą Nobla. Ten czarno-biały film powstał w roku 1922, niestety taśma się nie zachowała. Kolejna ekranizacja powstała w 1972 roku: to słynny serial, mający też skróconą wersję kinową. W roku 2023 powieść Reymonta doczekała się nowej adaptacji. To pełnometrażowy film animowany zrealizowany techniką malarską, w oparciu o nagrania z aktorami reżyserii Doroty Kobieli-Weichman  i  H. Welchmana.

  • Powieść Chłopi powstawała siedem  lat. Niedługo przed terminem druku Reymont zdecydował się wprowadzić poprawki. Zniszczył wtedy większość pracy i w rezultacie napisał dzieło od nowa!
  • Duża część powieści pisana była w czasie pobytu pisarza w Paryżu, gdzie, jak twierdził Reymont, „łatwiej było mu się skupić na pracy niż na ziemiach polskich”.

  • Po raz pierwszy do Nagrody Nobla zgłosiła Reymonta już w 1919 r. Akademia Umiejętności w Krakowie. W 1920 r.  kandydaturę autora "Chłopów" zgłosił członek Komisji Nobla - Per Hallström. Ważną rolę w popularyzacji powieści w Szwecji oraz wpływ na decyzję Komisji miało ukazanie się przekładu "Chłopów" na język szwedzki dokonane przez Ellen Wester.
                                                                           www.interia.pl

  • Do dziś powieść została przełożona na 27 języków, pierwszy był niemiecki. – Przekładu dokonał Jan Paweł Kaczkowski w 1912 roku

"Oszołomiony jestem tą niespodzianką. I w takich okolicznościach przyszła, że wygląda na gorzką ironię życia. Bo na cóż mi to wszystko? Chory jestem, miałem świeżo zapalenie płuc, jeszcze z trudem przechodzę z pokoju do pokoju. Żyję odosobniony i na srogiej diecie. Odszedłem wewnętrznie od świata i od spraw jego. Nieznany wczoraj i lekceważony nawet przez rodaków, dzisiaj muszę brać pozę i twarz sławnego człowieka. Czy to nie warte śmiechu?" 

(list do przyjaciela, dziennikarza Wojciecha Morawskiego.)

 Okropne! Nagroda Nobla, pieniądze, sława wszechświatowa i człowiek, który bez zmęczenia wielkiego nie potrafi się rozebrać. To istna ironia życia. Urągliwa i prawdziwie szatańska”

(list do Alfreda Wysockiego.)

Pisarz znajdował się wówczas u kresu życia i przyjął wiadomość o wyróżnieniu z goryczą. Schorowany, nie był w stanie samodzielnie odebrać nagrody na ceremonii w Sztokholmie. W jego imieniu dostał ją polski przedstawiciel dyplomatyczny w Szwecji, Alfred Wysocki.

Polski noblista został pochowany w Alei Zasłużonych na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim. Serce wmurowano w filarze kościoła Świętego Krzyża w Warszawie.





wtorek, 12 listopada 2024

12. XI - MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ŁAMAŃCÓW JĘZYKOWYCH

 


Łamańce językowe, choć nieraz wydają się trudne, są dobrym narzędziem do nauki wymowy i rozwijania dykcji. Sprawdzają się także jako zabawa rozgrzewająca aparat mowy przed ważnym wystąpieniem czy prezentacją. Aktorzy, lektorzy przygotowujący się do występu bardzo często sięgają po łamańce językowe. Każdy kraj ma swoje łamańce. Obcokrajowcom uczącym się języka także się przydają. Najtrudniejsze języki to mandaryński, japoński, węgierski oraz... polski. Historia łamańców językowych sięga starożytności, gdzie były one używane jako forma rozrywki oraz test zdolności oratorskich.

Żaby rzępolą na Rzeszowszczyźnie
W deszczu szczaw aż do Ustrzyk
Dżezują dżdżownice na Hrubieszowszczyźnie
A w puszczy piszczy puszczyk.
Czcigodnym czcicielom czystości w Pszczynie
Szeleszczą pszczoły w bluszczu
Trzeszczą trzewiki po szosach suszonych
Szemrzżeż, rzeżucho, w Tłuszczu.
Wystrzałowe trzpiotki wstrząśnięte szczebiocą
Szczególnie o szczęściu w życiu
Szczep oszczepników zaszczepia poszycie
Liściastych leśnictw w Orzyszu.
Chrząszcz ze szczeżują
szczerze wrzeszcząc, się szczerzą
Lecz trzciny rozbrzmiały grzmotami
To przebiegł trzymając
w krzepkich szczypcach skrzypce
Stół z powyłamywanymi nogami.

Pobaw się ze mną w rz i sz 
Pobaw się ze mną w cz i trz
 A kiedy buzi szeleścić się znudzi
Pobawimy się w ź i ć 
Pobaw się ze mną w rz i sz 
Pobaw się ze mną w cz i trz
 A kiedy buzi szeleścić się znudzi 
Posiedzimy sobie w ciszy

                                                                    Tekst piosenki kabaretu OT.TO

POŁAMIESZ JĘZYK CZY PŁYNNIE WYPOWIESZ?

        Przygwoździ Bździągwa gwoździem źdźbło, to pobździ źdźbłko.

  •       Podczas dżdżu nie zmiażdż dżdżownicy.
  •      Szczoteczka szczoteczce szczebiocze coś w teczce.

  •     W czasie suszy szosa sucha. Suchą szosą Sasza szedł.
                    Boa ma omamy, a emu nie ma

              I cóż, że się cieszysz, że się czeszesz w Szwecji

              Szczepan Szczygieł z Grzmiących Bystrzy


POLECAMY  KSIĄŻKI:

 Małgorzaty Strzałkowskiej -  autorki niełatwych do wymówienia   wierszyków




 
i jeszcze inne :


 
                                                                                 F.11


                                                         F.15,32

13.XI 1924 - LITERACKA NAGRODA NOBLA DLA WŁADYSŁAWA ST. REYMONTA

  13 listopada 1924 r. została przyznana przez Szwedzką Akademię w Sztokholmie, Literacka Nagroda Nobla dla Wł. St. Reymonta.              ...